DÖVİZ İŞLEMLERİNİN MUHASEBESİ

İthalat ve ihracat işlemlerinin finansmanında kullanılan banka ve diğer finans kurumlarından tedarik edilen banka kredilerinin izlendiği hesaptır. İthal edilen ilk madde malzeme, ticari mal ve maddi duran varlıkların ithalatının finansmanında ve ihraç edilecek mal ve hizmetin finansmanında kullanılmaktadır. Banka kredisi alındığında “300. Banka Kredileri Hesabı”na alacak, kredi geri ödendiğinde borç kaydedilir. İthalat kredilerine tahakkuk eden faizler ithâl edilen malın veya maddi duran varlığın maliyetine dâhil edilir. İhracatın finansmanında kullanılan kredi faizler, finansman gideri olarak kaydedilir.

320 Satıcılar Hesabı:

320. SATICILAR HESABI
320.01 Yurt İçi Satıcılar
320.02 Yurt Dışı Satıcılar
320.02.01 Vadeli Akreditifli Satıcılar
320.02.01.01 Yurt Dışı Satıcı

İthalat işlemlerinde, yurt dışındaki satıcıların izlendiği hesaptır. Vadeli akreditif, mal mukabili ve kabul kredili ithalat işlemlerinde kullanılır. İthalat gümrük beyannamesinde yer alan, fiili ithalat tarihindeki döviz alış kuru üzerinden 320. Satıcılar hesabına alacak, “159. Verilen Sipariş Avansları Hesabı”nın (maddi duran varlık ithalatında 259. Verilen Avanslar) ilgili alt hesabına borç kaydedilir. İthalat bedeli banka hesaplarından havale (transfer) edilerek ödeme yapıldığında işlem günkü döviz kuru üzerinden 102. Bankalar hesabına alacak, 320. Satıcılar hesabına ise maliyet bedeli ile borç kaydedilir. Yurt Dışı Satıcılar Hesabının kapatılması (ödenmesi) ile oluşan kur farkları, 159. Verilen Sipariş Avanslar Hesabına kaydedilir.

601 Yurt Dışı Satışlar Hesabı:

601. YURT DIŞI SATIŞLAR HESABI
601.01 Yurt Dışı Ocak Ayı Satışları
601.01.01 Yurt Dışı Ocak Ayı Mal ve Hizmet Satışı
601.01.01.01. Yurt Dışı Ocak Ayı x Malı Satışı
601.01.02 İhracat-Kur Farkları
601.01.02.01 İhracat Bedeli-Kur Farkları
601.01.02.02 İhracat Bedeli Değerleme-Kur Farkları
601.02 Yurt Dışı Şubat Ayı Satışları

İşletmenin esas faaliyeti konusu ile ilgili olarak yurt dışına yaptığı mal ve hizmet satış tutarının izlendiği hesaptır. Bu hesap stok türüne, ayına, ülkelere, göreve satış tutarı gibi bilgileri izlemeye yönelik olarak alt hesaplara ayrılabilir. Yurt dışı alıcıya satış yapıldığında, satış tutarı bu hesaba alacak kayıt edilir. İhracat bedelinin tahsili ile ortaya çıkan olumlu kur farkları cari dönem içinde bu hesaba alacak, olumsuz kur farkları ise Satış İndirimleri (612. Diğer İndirimler) hesabına borç kaydedilir. “601.Yurt Dışı Satışlar Hesabı” dönem sonunda “690. Dönem Kârı veya Zararı Hesabı”na aktarılarak kapatılır.

610 Satış İadeleri Hesabı:

610. SATIŞ İADELERİ HESABI (-)
610.01 Yurt İçi Satış İadeleri
610.02 Yurt Dışı Satış İadeleri
610.02.01 Yurt Dışına İhraç Edilen Mamullerin İadeler
610.02.02 Yurt Dışına İhraç Edilen Ticari Mallardan İadeler

Alıcıların işletmeye iade ettikleri mal bedellerinin izlendiği hesaptır. İade alınan mal bedeli fatura değeri ile bu hesaba borç kaydedilir. “610 Satış İadeleri Hesabı” dönem sonunda “690. Dönem Kârı veya Zararı Hesabı”na aktarılarak kapatılır.

611 Satış İskonyoları Hesabı:

611. SATIŞ İSKONTOLARI HESABI (-)
611.01 Yurt İçi Satış İskontoları
611.02 Yurt Dışı Satış İskontoları
611.02.01 Yurt Dışı Miktar İskontoları
611.02.02 Yurt Dışı Tutar İskontoları

Satış ve ihracat faturasının düzenlenmesinden sonra yapılan her türlü tutar nakit veya miktar iskontoları bu hesapta izlenir. Yapılan iskontolar bu hesaba borç kaydedilir. 611. Satış İskontolorı hesabı dönem sonunda 690. Dönem Kârı veya Zararı hesabına aktarılarak kapatılır.

612 Diğer İndirimler Hesabı:

612. DİĞER İNDİRİMLER HESABI (-)
612.01 Yurt İçi Satıştan Diğer İndirimler
612.02 Yurt Dışı Satıştan Diğer İndirimler
612.02.01 İhracat Kur Farkı İndirimi
612.02.02 Değerlemeden Doğan İhracat Kur Farkı İndirimi

Cari dönemdeki Yurt İçi Satış ile ilgili olumlu kur farkı satışı artıran unsur olarak “601.Yurt Dışı Satışlar Hesabı”na ilave edilmektedir. Olumsuz kur farkları ise işletmenin elinde olmayan nedenlere dayanan, brüt satışı eksilten işlemdir. Olumsuz kur farkının "612. Diğer İndirimler Hesabı”nın altında yardımcı hesap olarak 612.02.01. İhracat Kur Farkı İndirimi olarak izlenmesi yararlı olur. Tek düzen Hesap Planının amacı brüt satıştan, net satışa ulaşırken, satışı etkileyen faktörleri izlemektir. Gelir Tablosunda brüt satıştan net satışa ulaşmada, satışı etkileyen olumsuz kur farkı faktörü izlenir. Dolayısıyla cari dönemde yurt dışı satış ile ilgili tahsilat ve değerleme yapıldığında oluşan olumsuz kur farkları "612.Diğer İndirimler Hesabı”na borç yazılır. 612. Diğer İndirimler Hesabı dönem sonunda "690.Dönem Kârı veya Zararı Hesabı"na aktarılarak kapatılır.

sayfa 6

<<<<< önceki sayfa - sonraki sayfa >>>>>

Dış ticaret muhasebesi