1. Poliçenin Tanımı, Poliçe Nedir: Poliçe belirli bir kişi emrine, diğer bir kişiye verilen ödeme yetkisini kapsayan bir senettir. Poliçede üç taraflı ilişkiyi düzenleyen bir senettir. Senedi düzenleyen keşideci, bir kişiye borçlu iken diğerinden alacaklıdır. Keşideci alacaklı olduğu kişiye hitaben düzenlediği senedi borçlu olduğu kişiye teslim eder. Borçlu senedi kabul ettiğinde keşideci aradan çekilmiş olur. Borçlu isterse borcunu keşideciye veya diğer alacaklıya ödemekte serbesttir.
Senedi düzenleyen (keşideci), üçüncü bir kişiye (muhatap) poliçede gösterilmiş olandiğer bir şahsa (lehdar) veya onun emri havalesine, senette belirtilen vadede belirli bir meblağı ödeme emrini, kanunun aradığı şekil şartlarını yerine getirmek kaydıyla yöneltir. Poliçeyi düzenleyenin (keşideci) hem muhatapla hem de lehdarla ilişkisi vardır. Keşidecinin muhataptan alacağı, lehdara da borcu vardır. Keşideci poliçe düzenleyecek ve muhatabın da kabul etmesiyle aradan çekilmekte, muhataptan kendisine olan borcundan poliçede yazdığı tutar kadarını kendisinin borcu olan lehdara ödemesini istemektedir.
Poliçe keşideci tarafından düzenlenip, vadesinde lehdara ödeneceğine dair muhatabın onayı alınmak üzere muhataba gönderilir. Muhatap poliçeyi kabul edince "kabul edilmiştir" notunu yazarak imzalar. Poliçe muhatap tarafından lehdara gönderilir. Poliçenin vadesi geldiğinde lehdar poliçeyi muhataba ibraz ederek senet tutarını tahsil eder. Lehdar poliçeye "Tahsil ettim" notu yazarak imza eder ve poliçeyi muhataba verir.
Poliçenin üzerinde eksiksiz olarak bulunması gereken unsurlar aşağıdadır:
- Metinde poliçe kelimesi – başka dilde yazılmış ise o dildeki poliçe karşılığı kelime,
- Belli bir paranın kayıtsız şartsız ödenmesi için havale.
- Ödeyecek olanın adı, soyadı, ticaret unvanı – muhatap.
- Poliçeyi düzenleyenin adı, soyadı, ticaret unvanı ve imzası – keşideci.
- Kime ve kimin emrine ödeneceği – lehdar.
- Tanzim (düzenleme) yeri ve tarihi.
- Ödeme yeri.
2. Poliçenin Şekli: Kıymetli evrak niteliğinde bir senet olan bono, özel şekil şartlarına tabidir. Bonodaki şekil şartları TTK’nın 688.maddesinde düzenlenmiştir. Bu şartlar şunlardır:
2.1. Poliçe Kelimesi: Senet metninde, poliçe kelimesinin ve eğer Türkçe’den başka bir dil ile yazılmışsa o dilde poliçe karşılığı olarak kullanılan kelimenin bulunması gerekir.
2.2. Poliçede Belirli Bir Tutar: Poliçe belirli bir bedelin ödenmesi hususunda kayıtsız ve şartsız havaleyi içermelidir. Belirli bir tutarın anlamı poliçe bedelinin nakit para ile ödenmesi anlamına gelmektedir. Eğer poliçede rakamla yazılan tutar ile yazı ile yazılan tutar arasında bir fark varsa kanunen yazılı kısımdaki tutar geçerlidir. Poliçede faiz şartı dışında herhangi bir şart konulamaz. Bir olaya veya şarta bağlanmış poliçeler geçersizdir.
2.3. Muhatabın Adı ve Soyadı: Poliçenin üzerine birden fazla muhatap yazılabilir. Bunların hepsinin ayrı ayrı kabul etmeleri gerekir. Böyle bir durumda her bir muhatap "hamil"e (alacaklıya) karşı müteselsilen (zincirleme) sorumlu olurlar. Keşideci bizzat kendi üzerine poliçe keşide edebilir.
2.4. Poliçede Vade: Vade zorunlu şart değildir. Vade yazılmamışsa görüldüğünde ödenecek vadeli poliçe sayılır. Dört tür vade vardır:
2.4.1. Belirli Günde: Belli bir takvim tarihi gösteren vadedir. Örneğin 15 Şubat 2009 gibi.
2.4.2. Keşide tarihinden belirli bir süre sonra: "Düzenlenmesinden 60 gün sonra" veya "keşide tarihinden 91 gün sonra" gibi vadeler bu guruba girer. Bu tür vade, poliçenin düzenlenmesindenbelli bir süre sonra gerçekleşmekte ve düzenleme tarihine göre belirlenmektedir. Sürenin hesaplanmasında, sürenin başladığı gün (Poliçenin düzenlendeği gün) hesaba katılmaz.(TTK. Madde 665)
2.4.3. Görüldüğünde ödenecek: Poliçeye vade konmamışsa görüldüğünde vadeli olduğu kabul edilir. (TTK. Madde 584.2) "Görüldüğünde" vadeli olan veya görüldüğünde vadeli sayılan poliçe, muhataba ibrazında ödenmesi gerekir. İbraz süresi ise, poliçenin düzenlenmesinden itibaren 1 yıldır. (TTK.adde .661). Keşideçi bu süreyi uzatabilceği gibi, kısaltabilir.Bu gibi vadeli poliçelerde, hamil kural olarak bir yıllık ibraz süresi içinde dilediği gün poliçeyi ödenmek üzere muhataba ibraz eder.Doğal olarak "dilediği gün" iş günü olmalı ve ibraz iş saatleri içinde gerçekleşmelidir.
2.4.4. Görüldüğünden belli bir süre sonra: Poliçeye "görüldüğünden 61 gün sonra" gibi bir vâde de konulabilir. Bu takdirde de, poliçenin vâdesi, belirgin değildir.
2.5. Poliçenin Ödeme Yeri: Eksikliği kanunca giderilmiş bir şarttır. Ödeme yeri belirtilmemişse muhatabın adının soyadının yanıdaki yer ödeme yeri olarak kabul edilmiştir.
2.6. Lehtar (Alacaklı): Poliçe kime veya kimin emrine ödenecekse onun ismi yer almalıdır. Poliçede lehtarın isminin gösterilmesi zorunludur. Çünkü poliçe hamiline yazılı düzenlenemez.
2.7. Keşide Yeri ve Tarihi: Keşide tarihi mutlaka olmalıdır. Aksi halde geçersizdir. Keşide yeri, alternatifli şekil şartıdır. Keşide yeri belirtilmemişse keşidecinin adının yanında yazılı yer keşide yeri olarak kabul edilir.
2.8. Keşidecinin İmzası: Keşidecinin imzası temel şekil şartıdır. Keşideci imzasıyla poliçenin muhatap tarafından kabul edileceğini ve ödeneceğini yüklenmiş olur.
sonraki sayfa >>>>>
