1. Vergi: Vergi, kamu hizmetlerini karşılamak amacıyla, kişilerden ve kuruluşlardan kanun yoluyla toplanan paralardır. Anayasamızın 73. maddesine göre herkes, kamu giderlerinin karşılanması için mali gücüne göre vergi ödemekle yükümlüdür.
Ülke içinde yaşayan tüm kişi ve kurumlar, devletin sunmuş olduğu adalet, güvenlik, eğitim sağlık gibi tüm hizmetlerden yararlanır. Dolayısıyla aynı ülkede yaşayan ve bu hizmetlerden yararlanmanın bir bedeli olarak hepimizin devlete vergi ödemesi gerekir. Vergi ödemek ülke içinde yaşayan her vatandaşın en kutsal görevlerinden biri olmalıdır. Vergi ile ilgili yükümlülüklerin yerine getirilmesi usul ve esasları ile yerine getirilmediğinde uygulanacak olan cezalar 213 sayılı Vergi Usul Kanunumuz tarafından düzenlenmiştir.
- Vergi Kaybı Cezası
- Usulsüzlük Cezası
- Hürriyeti Bağlayıcı Suç ve Cezalar
Olmak üzere üç ana başlık altında toplamıştır.
Mükellef: Vergi ödemekle yükümlü olan gerçek veya tüzel kişidir.
Vergi sorumlusu: Verginin ödenmesi yönünden vergi dairesine karşı yükümlülüğü doğan kişidir.
Verginin tarhı: Vergi dairesi tarafından verginin hesaplanması işlemidir.
Verginin tahakkuku: Vergi dairesi tarafından hesaplanan verginin, ödenme aşamasına gelmesidir.
2. Vergi Ziyaı (Kaybı) Cezası: Vergi ziyaı vergi dairesinin çeşitli fiiller sonucunda vergi kaybına uğramasına neden olmaktır. Beyana dayanan vergilerde vergi kaybına neden olanlar ve bu fiile ortak olan diğer kişilerin kanuna aykırı hareketlerini ilgili makamlara kendiliğinden dilekçe ile haber vermeleri hâlinde, haklarında aşağıda yazılı kayıt ve şartlarla vergi ziyaı cezası kesilmez.
- Mükellefin keyfiyeti haber verdiği tarihten önce bir muhbir tarafından herhangi resmi bir makama dilekçe ile veya şifahi beyanı tutanakla tevsikedilmek suretiyle haber verilen husus hakkında ihbarda bulunulmamış olması (Dilekçe veya tutanağın resmi kayıtlara geçirilmiş olması şarttır.).
- Haber verme dilekçesinin yetkili memurlar tarafından mükellef nezdinde her hangi bir vergi incelemesine başlandığı veya olayın takdir komisyonuna intikal ettirildiği günden evvel (Kaçakçılık suçu teşkil eden fiillerin işlendiğinin tespitinden önce) verilmiş ve resmi kayıtlara geçirilmiş olması.
- Hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin mükellefin haber verme dilekçesinin verildiği tarihten başlayarak on beş gün içinde tevdi olunması.
- Eksik veya yanlış yapılan vergi beyanının mükellefçe keyfiyeti haber verme tarihinden başlayarak on beş gün içinde tamamlanması veya düzeltilmesi.
- Mükellefçe haber verilen ve ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin, ödemenin geciktiği her ay ve kesri için, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen nispette uygulanacak gecikme zammı oranında bir zamla birlikte haber verme tarihinden başlayarak on beş gün içinde ödenmesi.
Aşağıdaki fiiller için vergi kaybı cezası kesilir:
- Mükellefin veya sorumlunun, vergilendirme ile ilgili olarak ödevlerini zamanında yerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi yüzünden verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesi veya eksik tahakkuk ettirilmesi
- Kişinin gerçeğe aykırı beyanı ile verginin eksik olarak tahakkuk ettirilmesine veya haksız yere geri verilmesine neden olunması durumlarında vergi kaybı söz konusudur.
Gecikme Zammı Hesaplanırken;
- Gecikme Faizi ve Pişmanlık zammı ile aynı oranda uygulanır.
- Gecikme faizinde ay kesirleri dikkate alınmaz.
- Gecikme zammında ay kesirleri için günlük esasa göre hesaplama yapılır.
Gecikme Faizi Hesaplanırken;
- Dava konusu yapılmaksızın kesinleşen vergilerde normal vade tarihinden son tarhiyatın yapılığı tahakkuk tarihine kadar hesaplanır.
- Dava konusu yapılıp da ödenmeyen vergilere normal vade tarihinden yargı organı kararının tebliğ tarihine kadar hesaplanır.
- Uzlaşılan vergilerde ise, normal vade tarihinden uzlaşma tutanağının imzalandığı tarihe kadar hesaplanır.
3. Usulsüzlükler ve Cezaları: Usulsüzlük, vergi kanunlarında belirtilen ve uyulması istenilen şekil ve usule ilişkin hükümlere uyulmamasıdır. Usulsüzlük cezaları genel usulsüzlük cezaları ve özel usulsüzlük ezaları olmak üzere ikiye ayrılır.
3.1. Genel Usulsüzlük Cezaları: Genel Usulsüzlük Cezaları yukarıdaki şemada da görüldüğü gibi kendi içinde 1. derece usulsüzlük cezası ve 2. derece usulsüzlük cezası olmak üzere iki kısma ayrılmıştır. Hangi davranışların 1. derece usulsüzlük cezasını gerektirdiği, hangi davranışların ise 2. derece usulsüzlük sayıldığı VUK’ nun 352. maddesinde ayrıntılı bir şekilde belirtilmiştir.
Birinci Derece Usulsüzlükler:
- Vergi ve harç beyannamelerinin süresinde verilmemiş olması
- VUK’na göre tutulması zorunlu olan defterlerden herhangi birinin tutulmamış olması
- Defter kayıtlarının ve bunlarla ilgili belgelerin doğru bir vergi incelemesi yapılmasına imkan vermeyecek derecede noksan, usulsüz veya karışık olması;
- VUK’ nun 215-219. maddelerinde belirtilen kayıt düzenine ilişkin hükümlerine uyulmamış olması
- İşe başlamanın zamanında bildirilmemesi
- Tasdiki zorunlu olan defterlerden herhangi birinin tasdik işleminin yaptırılmamış olması (Kanuni sürenin sonundan başlayarak 1 ay geçtikten sonra tasdik ettirilen defterler tasdik ettirilmemiş sayılır.)
- Normal süresi içinde verilmeyen, mükellefe tebliğ edilmek şartı ile idarece yeniden tanınan 15 günlük süre içinde veraset ve intikal vergisi beyannamesinin verilmesi.
İkinci Derece Usulsüzlükler:
- Vergi kanunlarında yazılı bildirmelerin zamanında yapılmamış olması (işe başlamayı bildirmek hariç)
- Tasdiki zorunlu olan defterlerden herhangi birinin tasdik işleminin, süresinin sonundan başlayarak bir ay içinde yaptırılmış olması
- Vergi beyannameleri, bildirimler, evrak ve belgelerin kanunen belli şekil, içerik ve ekleri ile bunlarla ilgili olarak yapılan diğer düzenlemelere ilişkin hükümlere uyulmamış olması
- Hesap veya işlemlerin doğruluk veya açıklığını bozmamak şartıyla bazı evrak ve belgelerin bulunmaması veya ibraz edilmemesi.
- Bu kanuna göre tutulması mecburi defterlerin ve kanunen saklanması zorunlu belgelerin yetkili memurlar tarafından istenildiği halde ibraz edilmemesi;
- Vergi karnesinin süresinin sonundan başlayarak 15 gün geçtiği halde alınmamış olması
- Çiftçiler tarafından yapılan Ekim ve sayım beyanlarının süresi içinde veya kanunda istenilen bilgileri ihtiva edecek doğru bir şekilde yapılmaması
- Veraset ve intikal vergisi beyannamesinin kanunda belirtilen sürenin sonundan başlayarak 15 gün içinde verilmesi
3.2. Özel Usulsüzlük Cezaları: Hangi fiillerin özel usulsüzlük cezasını gerektirdiği VUK’un 353. maddesinde belirtilmiştir. (Aşağıda belirtilen ceza tutarları 354 sıra nu.lı VUK Genel Tebliği ile 1.1.2008 tarihinden itibaren geçerli olan tutarlardır. Bu tutarlar her yıl yeniden değerleme oranında arttırılır.)
4. Hürriyet Bağlayıcı Suç ve Cezalar: VUK’un 359. maddesi Hürriyeti Bağlayıcı Cezaları "Kaçakçılık Suçları ve Cezaları" başlığı altında, iki bölümde ele almıştır.
4.1. Para Cezasına Çevrilebilen Kaçakçılık Suçları: Kaçakçılık suçu sayılan ve aşağıda belirtilen davranışlar için 6 aydan 3 yıla kadar hapis cezası uygulanır. Mahkemece verilen hapis cezası para cezasına çevrilebilir. Hapis cezasının paraya çevrilmesinde, hapis cezasının her bir günü için, sanayi sektöründe çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanmakta olan asgari ücretin bir aylık brüt tutarının yarısı esas alınır. Verilen para cezası ertelenemez.
Para cezasına çevrilebilen kaçakçılık suçu gerektiren davranışlar şunlardır;
- Defter ve kayıtlarda hesap ve muhasebe hileleri yapmak, gerçek olmayan veya kayda konu işlemlerle ilgisi bulunmayan kişiler adına hesap açmak, defterlere kaydı gereken hesap ve işlemleri vergi matrahını azaltıcı şekilde tamamen veya kısmen başka defter belge veya diğer kayıt ortamlarına kaydetmek
- Defter, kayıt ve belgeleri tahrif etmek veya gizlemek, içeriği itibarıyla yanıltıcı belge düzenlemek veya bu belgeleri kullanmak. İçeriği itibarıyla yanıltıcı belge, gerçek bir işleme dayanmakla birlikte bu işlemin mahiyet veya miktar itibarıyla gerçeği yansıtmayan belgedir.
4.2. Para Cezasına Çevrilemeyen Kaçakçılık Suçları: Kaçakçılık suçu sayılan ve aşağıda belirtilen davranışlar için on sekiz aydan üç yıla kadar ağır hapis cezası uygulanır. Mahkemece verilen hapis cezası para cezasına çevrilemez. Para cezasına çevrilemeyen kaçakçılık suçu gerektiren davranışlar şunlardır;
Aşağıdaki fiilleri işleyenler bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
- Defter ve kayıtlarda hesap ve muhasebe hileleri yapanlar, hayali kişiler adına hesap açanlar veya defterlere kaydı gereken hesap ve işlemleri vergi matrahının azaltacak şekilde tamamen veya kısmen başka defter, belge veya diğer kayıt ortamlarına kaydedenler,
- Defter, kayıt ve belgeleri tahrif edip gerçek tutarı yanıltıcı belge düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar,
- Belgelerin varlığı noterden tespit edilmesine rağmen istenildiğinde ibrazdan kaçınanlar ve yanıltıcı belge ibraz edenler,ü
İbrazı zorunlu olan defter, defter sayfaları ve belgeleri yok ederek tamamen veya kısmen sahte belgeler düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar, üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Maliye Bakanlığı ile anlaşması olmadan belge basanlar veya bilerek kullananlar iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
sayfa 1
sonraki sayfa >>>>>
