1. Bildirimlerde Bulunmak: Ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyetleri ile ilgili olarak bir iş yeri açıp faaliyete başlayanların bu faaliyetinden dolayı vergi yükümlülüğü ortaya çıkıyorsa, Maliye Bakanlığı’na bildirimde bulunma sorumluluğu vardır.
Bildirimde bulunması gerekenler VUK’ un 153. maddesinde şu şekilde belirtilmiştir:
- Vergiye tabi ticaret ve sanat erbabı;
- Serbest meslek erbabı;
- Kurumlar vergisi mükellefleri;
- Kolektif ve adi şirket ortaklarıyla komandit şirketlerin komandite ortakları, şeklinde belirtilmiştir.
Bu kişilerin vergi dairesine yapmak zorunda oldukları bildirimler ise şunlardır:
- İşe başlama bildirimi
- Adres, iş ve iş yeri sayısı değişikliklerinin bildirimi
- İşi bırakma bildirimi
Gerçek kişi, tüzel kişi ayırımı yapmaksızın, İşe Başlama Bildirimi işe başlama tarihinden itibaren 10 gün içinde ilgili vergi dairesine yapılmalıdır. Gerçek kişi tacirlerde işe başlama bildirimi, tacirin kendisi tarafından yapılabileceği gibi, avukatı ya da muhasebe işlemlerini yürüten SMMM tarafından da yapılabilir.
Tüzel kişi tacirlerde ise: İşe başlama bildirimi, ticaret sicil memuru tarafından tescil işlemi sırasında yapılır. Ve başvuru evraklarının bir sureti ilgili vergi dairesine gönderilir. Dolayısıyla ilgili şirketin işe başlamayı bildirme yükümlülüğü yerine getirilmiş sayılır. (TTK madde 30) Ücret geliri, menkul sermaye geliri (Banka faiz geliri gibi), gayrimenkul sermaye iradı (Kira geliri gibi) elde edenler ile zirai faaliyette bulananların işe başlamalarını bildirmelerine gerek yoktur. İşe başlama bildiriminin düzenleyebilmek için öncelikle, hangi belirtilerin işe başlama anlamına geldiğini bilinmesi gerekir.
Gerçek kişi tacirlerde:
- Bir iş yerinin açılması, iş yeri açılmamış olsa bile ticaret siciline ya da mesleki bir kuruluşa (ticaret odasına, esnaf kuruluşuna veya hukuki derneklere) kaydolunması,
- Kazançları basit usulde belirlenen tacirler için ise, iş yeri açmasalar dahi, işle bilfiil uğraşmaya başlamaları, İşe başlama olarak kabul edilir.
Serbest meslek sahiplerinde ise:
- Muayenehane, yazıhane, atölye gibi özel işyerleri açılması,
- Çalışılan yere faaliyette bulunulduğunu ifade eden tabela ve levha asılması,
- Mesleki faaliyetin sürdürüldüğüne ilişkin ilanlar yapılması,
- Mesleki kuruluşlara kaydolunması,
İşe başlama anlamına gelmektedir.
İşe başlama bildirimine eklenmesi gereken belgeler bildirimi veren açısından değişiklikler gösterebilir. Buna göre:
Gerçek kişi tacirlerde:
- Onaylı nüfus cüzdan sureti (Mükellefin Vergi Dairesine bizzat başvurması halinde nüfus cüzdanının fotokopisi Müdür Yardımcısı, Şef veya görevlendirilecek bir memur tarafından aslı ile karşılaştırılarak “Aslının Aynıdır” şeklinde tasdik edilir.)
- Resimli ikametgâh belgesi
- Noter onaylı imza sirküleri
- Kira sözleşmesi (Kendi mülkü ise tapu fotokopisi)
- Nakil Vasıtalarında; Plakasız yeni araçlarda fatura fotokopisi (Aynı gün müracaat şarttır.), Plakalı araçlarda noter satış senedi (Aynı gün müracaat şarttır.)
Tüzel kişi tacirlerde:
- Şirket ana sözleşmesinin noter onaylı bir örneği ile ticaret siciline müracaatınaait belgenin bir örneği,
- Şirketi temsile yetkili müdürün noter onaylı imza sirküleri
- Şirketi temsile yetkili kişilerin onaylı nüfus cüzdanı sureti, resimli ikametgâh ilmühaberi
- Kooperatiflerden varsa üst birliğe kayıtlı olduklarına dair yazı,
- Yeni mükellefiyet tesisinde bu belgelere ilave olarak (Farklı vergi daireleri yetki alanı içinde ilave iş yeri açılması veya adres değişikliği nedeniyle) işyeri ile ilgili yönetim kurulu kararının noter tasdikli bir örneği.
Basit usule tabi olma şartlarını taşıyan tacirlerde;
- Onaylı nüfus cüzdan sureti
- Resimli ikametgâh senedi
- İş yerinin kendisine ait olması halinde emlak vergisine esas olan vergi değerini gösteren belediyeden alınacak onaylı bir belge, iş yerinin kiralanmış olması halinde ise kira kontratının bir örneği
- Nakil Vasıtalarında, Plakasız yeni araçlarda fatura fotokopisi (Aynı gün müracaat şarttır.), Plakalı araçlarda noter satış senedi (Aynı gün müracaat şarttır.)
Dernek ve vakıflarda:
- Emniyet müdürlüğü dernekler masasına verilen valilik onay belgesi
- Derneği temsile yetkili kişilerin noter onaylı imza beyannamesi
- Tüzük metni ve yerel gazete ilanı
- Dernek veya mütevelli heyeti başkanının onaylı nüfus cüzdanı sureti, ikametgâh senedi
Adres Değişikliği Bildirimi: İşe Başlama / Bırakma Bildirgesi düzenleyerek vergi dairesine işe başladığını bildirmiş olan bir tacirin, bildirgede yazılı olan iş yeri veya ikametgâh adresinde sonradan bir değişiklik meydana gelebilir. Böyle bir durumda tacirin bu değişikliği, değişikliğin olduğu tarihten itibaren bir ay içinde bir dilekçe ile vergi dairesine bildirmesi gerekir.(VUK madde 157) Bu bildirim tacir ile vergi dairesi arasındaki iletişimin doğru olarak yapılmasını sağlar.
İş Değişikliği Bildirimi: İşe Başlama / Bırakma Bildirgesi düzenleyerek vergi dairesine işe başladığını bildirmiş olan bir tacirin işlerinde;
- Yeni bir vergiye tabi olma
- Mükellefiyet şeklinde değişiklik
- Mükellefiyetten muaflığa geçme şeklinde değişiklik meydana gelmişse, tacirin bu değişiklikleri, bir ay içinde vergi dairesine bir dilekçe ile bildirmesi zorunluluğu vardır. (VUK madde 158)
İş Yeri Sayısındaki Değişikliklerin Bildirimi: Aynı teşebbüs veya işletmeye dâhil bulunan iş yerlerinin sayısında meydana gelen artış veya azalışları mükellefler vergi dairesine bildirmeye mecburdurlar. (VUK Madde 159) Kanunun bu hükmüne göre yeni bir şube açılması ya da faaliyet gösteren şubelerden birinin kapatılması hali, iş yeri sayısında bir değişikliğin oluştuğunu ifade eder. Böyle bir durumda değişikliğin olduğu tarihten itibaren 1 ay içinde durumun bağlı olunan vergi dairesine bir dilekçe ile bildirilmesi zorunludur.
1.3. İşi Bırakmayı Bildirme: İşi bırakma, vergiye tabi olmayı gerektiren işlemlerin tamamen sona erdirilmesidir. İşlemlerin, tatil, tacirin hastalığı ya da cezai bir işlem uygulanarak iş yerinin kapatılması gibi nedenlerle durdurulması işi bırakma anlamına gelmez. İşi bırakmadan anlaşılması gereken yürütülmekte olan ticari veya mesleki faaliyete tamamen son verilmesi, işletmeyle ilgili ekonomik kıymetlerin tamamen elden çıkarılmasıdır.
İşi bırakma tacirin:
- Kendi isteği ile olabilir,
- Tasfiye veya iflas durumundan kaynaklanabilir,
- Ölümü sonucu ortaya çıkabilir.
Kendi isteği ile işi bırakan bir tacir, işi bıraktığı tarihten itibaren 1 ay içinde durumu bağlı olduğu vergi dairesine “İşe Başlama / Bırakma Bildirimi” ile bildirmek zorundadır. Tasfiye veya iflas, tacirin işi bıraktığı anlamına gelir. Bu durumda tacirin mükellefiyeti, vergi ile ilgili işlemlerin tamamen sona ermesine kadar devam eder, Tasfiye veya iflasın kapandığı hususu tasfiye memurları tarafından vergi dairesine bildirilir. Ölüm de işi bırakma anlamına gelir. Ölüm nedeniyle işi bırakmayı vergi dairesine bildirme görevi onun mirasçılarıdır. Mirasçılardan herhangi biri, ölümün meydana geldiği tarihten itibaren 4 ay içinde durumu vergi dairesine bildirmelidir. Kendi isteği ile işi bırakan bir tacirin, İşe Başlama / İşi Bırakma bildirimini doldurup imzaladıktan sonra bu bildirim ile birlikte vergi levhasını, matbaada bastırılmış veya noterde onaylatılmış fatura, irsaliye, perakende satış fişi vb. belgelerin boş veya tam kullanılmamış olanlarını vergi dairesine vermesi gerekir. İade sırasında mükellef ile vergi dairesi arasında bir tutanak düzenlenir.
Vergi dairesi bu evraklara dayanarak işi bırakan tacirin iş yeri adresine yoklama memuru göndererek işin bırakılıp bırakılmadığını yerinde tespit ettirir. Ve yoklama memurunun bununla ilgili olarak düzenlemiş olduğu tutanak mükellefin dosyasına konulur.
sayfa 1
sonraki sayfa >>>>>
