4.4. Özel Tüketim Vergisi: İthalatta alınan vergi, ilgili gümrük idaresince hesaplanır ve gümrük mevzuatına göre kabul edilen beyanname veya diğer belgeler üzerine imza alınmak suretiyle mükellefe, kanuni temsilcisine veya gümrük müşavirine tebliğ edilir. Bu tebliğ üzerine ortaya çıkacak ihtilaflar için ithalat vergilerinin tâbi olduğu usul ve esaslar uygulanır. Bu vergi, ithalat vergileri ile aynı zamanda ödenir.
İthalat vergilerine tabi olmayan mallara ait vergi, gümrük mevzuatına göre kabul edilen beyannamenin veya diğer belgelerin tescili tarihinde, bu tarihteki oran veya tutarlar üzerinden hesaplanarak tahsil edilir. İthalde alınan özel tüketim vergisi gümrük makbuzunda ayrıca gösterilir. İthalat vergilerinin maktu veya sabit oranlı alındığı hâllerde tarife, malın ithalinde alınacak özel tüketim vergisi de dâhil edilmek suretiyle tespit olunur.
4458 sayılı Gümrük Kanunu ile diğer kanunlar gereğince ithalat vergileri teminata bağlanarak işlem gören mallara ait özel tüketim vergisi de aynı usule tabi tutulur. Bu Kanuna göre gümrükte vergisi ödenmeden veya eksik ödenerek ithal edilen malların hiç alınmamış veya eksik alınmış özel tüketim vergisi ile vergiden müstesna olduğu halde yanlışlıkla alınan veya fazla alındığı anlaşılan özel tüketim vergisi hakkında 4458 sayılı Gümrük Kanunu’ndaki esaslara göre işlem yapılır. İthal edilecek mala ilişkin beyan üzerinden hesaplanan vergiler ile muayene ve denetleme sonucu hesaplanan vergiler arasındaki farklarda, 4458 sayılı Gümrük Kanunu uyarınca ithalat vergileri noksanlıklarında uygulanacak esaslara göre para cezası kesilir.
4.5. Damga Vergisi: Dış ticaret işlemleri ile ilgili olan aşağıdaki kâğıtların düzenlenmesi damga vergisine tabidir. Damga Vergisinin mükellefi kâğıtları imza edenlerdir. Resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kâğıtların Damga Vergisini kişiler öder.
- Taahhütnameler
- Taşıma senedi
- Konşimentolar
- Deniz ödüncü senedi
- Menşe ve mahreç şehadetnameleri
- Tasdikli manifesto nüshaları
- Ordinolar
- Gümrük idarelerine verilen özet beyan formları
- Gümrük idarelerine verilen beyannameler
5. İthalattan Tahsil Edilen Fonlar:
5.1. Toplu Konut Fonu: Ülkemizde İthalat Rejimi Kararları hükümleri çerçevesinde ithal malları üzerinden Toplu Konut Fonu tahsil edilmekte ve tahsil edilen bu meblağlar bu fonun en büyük gelir kalemini oluşturmaktadır. İthalatta hangi mallar için hangi oranda Toplu Konut Fonu ödeneceği, İthalat Rejimi eki listelerde gösterilmektedir. Toplu Konut Fonu ödenerek ithal edilecek maddeler fiili ithal tarihinde geçerli miktar ve oranlar kadar fona tabi olup fon tutarları fiili ithal tarihinde gümrük idarelerince tahsil edilmekte ve bu fonların ilgililerce süresi içerisinde yatırılmaması durumunda, 6183 sayılı Kanun hükümleri uygulanmaktadır.
5.2. Tütün Fonu: Yabancı tütün ile yurt içinde harmanlanmış ve imal edilmiş sigaraların bünyesine giren yabancı tütünün ithali sırasında ve üretilmiş durumda ithal edilen sigaraların ithalinde bünyesinde bulunan yabancı tütüne istinaden paket başına Tütün Fonu alınmaktadır.
5.3. Savunma Sanayi Destekleme Fonu: Bazı alkollü içkiler ile tütün mamulleri ithalatında değişir tutarlarda Savunma Sanayi Destekleme Fonu tahsil edilmektedir.
5.4. Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdinde kurulan ve kapsamına, teşviki öngörülen yatırımlar ile ihtisas kredileri giren “Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu”nun kaynakları arasında yer alan kabul kredili, vadeli akreditif ve mal mukabili ödeme şekillerine göre yapılan ithalattan yapılacak kesinti tutarı %6 oranında tespit edilmiş bulunmaktadır. Uygulamada, ithal edilen mallar için ödenecek mali yükümlülüklerin tutarı, gümrük idarelerince kullanılan programa ithal edilecek malın gümrük tarife istatistik pozisyon numarası girilerek program tarafından otomatik hesaplanmaktadır.
6. Gümrük Tarife Cetveli: Gümrük, belli bir malın gümrük sınırını geçişinde ödenen vergi ve harçlardır. Tarife ise, uluslararası ticarete konu olan bütün mallara uygulanan vergileri belirleyen listelerdir. Tanımlar birleştirildiğinde; Gümrük Tarife Cetveli, yabancı menşeli eşyanın bir ülkeye ithalinde hangi matrah üzerinden ne oranda veya miktarda vergi ödeneceğini gösteren listelerdir. Türk Gümrük Tarife Cetveli: Eşyanın cins, nevi ve niteliklerine göre sistematik bir şekilde numaralandırılarak sınıflandırıldığı ve alınacak gümrük vergisi oranlarının gösterildiği Bakanlar Kurulunca kabul edilen cetveldir. Gümrük tarifeleri (vergileri), başlıca iki ana gayenin ışığı altında tespit edilir. Bunlardan ilki devlete gelir sağlamak diğeri ise iç sanayiyi dış rekabetin yıkıcı etkisinden korumaktır. Devlete gelir sağlamak için uygulanan tarifelere "mali tarifeler", iç sanayiyi korumak için uygulanan tarifelere ise "koruyucu tarifeler" adı verilir. Ancak, bu iki gaye çoğu zaman bir arada yürütülmekte, devlet koruyucu gümrük tarifesini uygularken, aynı anda, gelir de sağlamakta veya gelir temini gayesiyle mali tarifeleri uygularken aynı anda, iç sanayiyi de dış rekabete karşı belirli ölçüde korumaktadır. Gümrük Giriş Tarife Cetvelinde yer alan eşyaların gümrük vergisi had ve nispetleri, Bakanlar Kurulunca, sıfıra kadar indirilebilir veya bu cetveldeki had ve nispetlerin % 50'sine kadar artırılabilir. Bakanlar Kurulu ayrıca, tarifedeki notlarda gerekli değişiklikleri yapmaya, bu değişikliklerin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye de yetkilidir.
Türkiye de kullanılan Gümrük Tarife Cetvelinde neler bulunur:
Maddenin Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu
Eşyanın tanımı,
Ölçü birimi,
Kanuni vergi haddini gösteren sütunlar.
6.1. Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon Numarası: Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu Türk Gümrük Tarife Cetveli’nde kullanılan 12 basamaklı bir koddur. Bu kodun ilk 6 rakamı Dünya Gümrük Örgütü’ne üye tüm ülkelerce kullanılan Armonize Sistem Nomanklatürü kodunu, 7-8. rakamlar Avrupa Birliği ülkeleri tarafından kullanılan Kombine Nomanklatür kodunu (Kombine Nomanklatür Kodu; Avrupa Birliği'ne üye ülkelerce kullanılan eşya tanımlarını ve kodlamalarını gösteren dizindir. Kombine Nomanklatür'de tanımlanan eşyalar sekiz haneli kodlarla gösterilir. Bu kodların ilk altı hanesi Armonize Sistem'le aynıdır. 1/95 numaralı Ortaklık Konseyi Kararı ile tesis edilen Avrupa Birliği ve Türkiye tarafından oluşturulan Gümrük Birliği nedeniyle Kombine Nomanklatür, Tarife Cetvelimizin ilk sekiz hanesine yansıtılmaktadır.), 9–10. rakamlar farklı vergi uygulamalarımız nedeniyle açılan pozisyonları gösteren kodları, 11–12. rakamlar ise istatistik kodlarını göstermek için kullanılmaktadır.
6.2. Eşyanın Tanımı: Gümrük Tarife Cetvelimizde yer alan eşyalar, eşyanın tanımı sütununda, tabii menşei, maddi vasfı ve ticari şekli gibi bazı ölçütlere göre sınıflandırmıştır.
sayfa 2