KREDİ İŞLEMLERİ

982 – 983 EMANET VE REHİNLİ KIYMETLER
982.10 Rehinli Kıymetler
982.100 Menkul Kıymetler
982.101 Teminat Senetleri
982.102 Emtia
382.103 Varant (Rehin Senedi)
382.104 Gayrimenkul
382.108 Diğer Rehinli Kıymetler
382.109 Rehinli Kıymet Alanlar
382 – 385 EMANET VE REHİNLİ KIYMET VERENLER

Maddi varlıklar teminat olarak alındığında senet ve menkul kıymetler nominal değerleri, emtia ve gayrimenkul gibi varlıklar ise ekspertiz değerleri üzerinden Nazım Hesaplar’a kaydedilir. Kredi işlemlerinin muhasebeleştirilmesinde 1 koduyla başlayan hesapların tamamı aktif karakterli nakit krediler hesaplarını ifade eder. Tekdüzen Hesap Planı’nda nakdi kredi hesapları gruplandırılırken öncelikle krediler canlı ve problemli olması ilkesine göre ayrıştırılmış, daha sonra, vadesine göre ayrıma tabi tutulmuştur.

8.2. Nakit Krediler: 1 yıla kadar vadeli – 1 yıl dâhil – olanlar kısa vadeli, 1 yıldan daha uzun olanlar orta ve uzun vadeli olarak kabul edilmiştir.

- 100 – 129 kodlu krediler kısa vadeli krediler,
110 Kısa Vadeli Açık İhracat Kredileri
112 Kısa Vadeli Teminatlı İhracat Kredileri
114 Kısa Vadeli Teminatlı İthalat Kredileri
116 Kısa Vadeli Açık Diğer Krediler
118 Kısa Vadeli Açık Teminatlı Diğer Krediler
120 Kısa Vadeli İhtisas Kredileri
124 Kısa Vadeli Fon Kaynaklı Krediler
126 Mali Kesime Verilen Kısa Vadeli Krediler
128 Yurt Dışı Kısa Vadeli Krediler

- 130 – 149 kodlu krediler orta ve uzun vadeli krediler olarak kabul edilirken,
130 Orta Ve Uzun Vadeli Açık İhracat Garantili Yatırım Kredileri
131 Orta Ve Uzun Vadeli Teminatlı İhr. Gar. Yat. Kredileri
132 Orta Ve Uzun Vadeli Açık Diğer Yatırım Kredileri
133 Orta Ve Uzun Vadeli Teminatlı Diğer Yatırım Kredileri
134 Orta Ve Uzun Vadeli Açık İşletme Ve Diğer Krediler
135 Orta Ve Uzun Vadeli Teminatlı İşletme Ve Diğer Krediler
136 Orta Ve Uzun Vadeli İhtisas Kredileri
137 Orta Ve Uzun Vadeli Fon Kaynaklı Krediler
138 Mali Kesime Verilen Orta Ve Uzun Vadeli Krediler
139 Yurt Dışı Orta Ve Uzun Vadeli Krediler
140 Orta Ve Uzun Vadeli Teminatlı İşletme Ve Diğer Krediler
142 Orta Ve Uzun Vadeli İhtisas Kredileri
143 Orta Ve Uzun Vadeli Fon Kaynaklı Krediler
146 Mali Kesime Verilen Orta Ve Uzun Vadeli Krediler
148 Yurt Dışı Orta Ve Uzun Vadeli Krediler

- 150 – 157 kodlu krediler yenilenen ve itfa planına bağlanan krediler
- 158 – 159 kodlu krediler tazmin olunan gayrinakit krediler
- 160 – 161 kodlu krediler ertelenmiş veya taksitlendirilmiş krediler
- 170 – 173 kodlu krediler tasfiye olunacak alacaklar
- 174 – 175 kodlu krediler tahsili şüpheli alacaklar ve
- 176 – 177 kodlu krediler zarar niteliğindeki krediler olarak kabul edilmiştir.

8.3. İskonto ve İştira Kredileri: İskonto ve iştira kredileri; bir borç senedine sahip olan müşteriden borç senedinin satın alınması, hesaplanacak bir faiz ve masraf tutarının düşülmesinden sonra kalan bedelin müşteriye peşin ödenmesi ve vadede senedin toplam bedelinin ödenmesiyle kapanan kredi türleridir. İskonto senetleri ile iştira senetleri arasındaki tek fark, borçlunun bulunduğu adrese bağlıdır.

Eğer borçlu, işlemi yapan banka ile aynı belediye sınırları içinde ise iskonto kredisi, farklı belediye sınırları içinde olması hâlinde ise iştira kredisi olur. İskonto kredileri; 100 – İskonto Kredileri TP Hesabına, 101 – İskonto Kredileri YP Hesabına İştira Kredileri; 102 - İştira Kredileri TP Hesabına, 103 – İştira Kredileri YP Hesabına işlenir.

9. Kredi Faiz Tahakkukları: Borçlu cari hesaplara Türk Ticaret Kanunu’nun cari hesap sözleşmesine ilişkin düzenlemesi çerçevesinde 3 ayda bir faiz tahakkuk ettirilerek müşteriden nakden veya hesaben alınır. Eğer varsa komisyonlar da nakden veya hesaben alınır. Kısa vadeli kredilerde faiz, kredinin geri alınması sırasında tahsil edilir. Orta ve uzun vadeli kredilerin faizi ödeme dönemleri sonunda müşteriden nakden veya hesaben alınır. Ancak dönem içinde mali tabloların düzenlenmesi gerektiğinden her ayın sonunda bütün kredilerin işlemiş faizleri tahakkuk yolu ile gelirlere yansıtılır. Faiz ile birlikte varsa alınan komisyonlar da gelirlere yansıtılır.

9.1. Faiz Oranları ve Diğer Masraflar: Bankalar, emekli çeklerinin iskontosu ve reeskont ve Türk Eximbank kaynaklı krediler dışındaki, kendi kaynaklarından kullandıracakları kredilere uygulayacakları faiz oranlarını vade ve türlerine göre serbestçe tespit eder. Kredi faiz oranları, açılmış ve açılacak kredi hesaplarına ilan tarihinden itibaren uygulanır.

Kredi işlemlerinde faiz dışında temin edilecek diğer menfaatlerin ve tahsil olunacak masrafların nitelik ve azami sınırları da bankalarca serbestçe belirlenir. Faiz hesaplamalarında kullanılan formüller aşağıdaki gibidir:

Faiz Tutarı = (Müşteriye Verilen Borç Para Tutarı x Gün Sayısı x Faiz Oranı) / (100 x 360)

9.2. Faizlerin Tahakkuk Yoluyla Gelir Yazılması: Borçlu cari hesapların faizi; nakden veya hesaben alındıkları mart, haziran, eylül ve
aralık ayları dışında kalan aylarda dönemsellik kavramı çerçevesinde “tahakkuk” yoluyla gelirlere kaydedilir. Mevduat hesaplarında olduğu gibi kredi faizleri tahakkuk yoluyla sonuç hesaplarına almada iki değişik uygulama yapılmaktadır.

İptal Yöntemi ile Tahakkuk Yapılması: Bir ay sonunda yapılan tahakkuk işlemi, izleyen ayın başında iptal edilir ve o ayın sonunda ay sonundaki adata göre, yeniden tahakkuk işlemi yapılır. Tahakkuk ve iptal işlemi;
- Borçlu Cari Hesaplarda, faizin tahsil edildiği izleyen birinci ve ikinci aylarda
- Kısa Vadeli Kredilerde, kredi sonuna kadar
- Orta ve Uzun Vadeli Kredilerde, faiz dönemin son ayına kadar tekrarlanır.

Birikimli Yöntem İle Faiz Tahakkuku Yapılması: Her ayın sonunda o ay için hesaplanacak faiz, önceki aylarda hesaba alınan miktara eklenerek yapılan faiz tahakkuk yöntemidir. Bir aya ait faiz miktarının belirlenmesinin; aynı ayın sonu itibarıyla hesaplanan faizden önceki aylarda hesaplara alınan faiz toplamının düşülmesi şeklinde uygulanması da mümkündür.
Tahakkuk işlemi;
- Borçlu cari hesap faiz ödeme dönemlerinin ilk iki ayında
- Avans biçimindeki kısa vadeli kredilerde kredi vadesinin biteceği aydan önceki ayın sonuna kadar
- Orta ve uzun vadeli kredilerde faiz ödeme döneminden önceki ay sonuna kadar tekrarlanır.

10. Kredinin Tasfiyesi (Kapatılması): Kullandırılan krediye ilişkin anapara, faiz, komisyon, vergi şeklindeki kesintilerin tamamının tahsil edilmesi ile o kredinin riski sıfırlanmış olur. Kredi ilişkisinin tasfiyesi ise riski sıfırlanmış olan kredi hesabına ilişkin limitin tekrar kullanılmamak üzere iptal edilmesi ile olur. Kredi ilişkisi,
- Haciz, iflas, konkordato, ödemeyi tatil, hacir altına alınma, devamlı protesto, ticari terk, ölüm, mahkûmiyet, şirketlerde infisah (bozulma, yürürlükten çıkma, dağılma) ve tasfiye, aşırı borçlanma vb. nedenlerle gerçek ve tüzel kişilerin durumlarında meydana gelen olumsuz değişiklikler
- Kredinin işleyiş biçimi açısından banka kredi politikalarına uymaması
- Banka likiditesindeki olumsuz gelişmeler gibi nedenlerle imzalanan sözleşme veya taahhütname hükümleri doğrultusunda banka tarafından tasfiye edilebilir.

Kanuni takibe geçilebilmesi; kredinin, müşteriden geri talep edilebilir hâle gelebilmesi için öncelikle kredinin kat edilerek, kat ihtarnamesi ile borçludan istenmesi, bir başka anlatımla müşterinin temerrüde (ek faiz ödeme durumu) düşürülmesi gerekir. Borcun geri ödenmesini talep eden ihtarnameler genellikle noter aracılığı ile gönderilir. Sözleşmenin sona erdirilmesi üzerine kredi tutarı ile faiz, komisyon ve vergi tahsil edilerek hesap kapatılır.

11. Kredi Riski: Kredi işlemlerinde risk, hatalı bir kararın yol açtığı tehlikeleri ifade etmektedir. Diğer bir ifade ile saptanan hedeflere en uygun biçimde ulaşmak için alınan kararların beklenmeyen sonuçlara yol açmasıdır. Bu karar, verilen kredilerin tamamen ya da kısmen geri dönmesine yol açabileceği gibi krediye karşılık gösterilen varlıkların değer kaybına yol açabilmektedir. Kredi işlemlerine bağlı olan riskleri etken bir biçimde denetim altına alabilmek için çeşitli kredi riski unsurlarını özenle belirlemek gerekir. Kredi işlemlerinin sonucu olarak doğabilecek risk kaynaklarını şöylece sıralamak mümkündür:
- Kredinin kayıp (ödenmeme, geriye dönmeme) riski
- Likidite riski
- Sunulan güvencelerden kaynaklanan risk
- Faiz değişme riski,
- Para değerine bağlı risk
- İşletmenin yönetim hatalarının kestirilememesi
- Yabancı para birimi üzerinden verilen kredilerde döviz riski ve ülke riski

Sıralamada yer alan risk kaynakları içerisinde bu çalışma bakımından önemli olan kredi kaybı riski ve likidite riski aynı zamanda bir işletmenin krediye yaraşırlık riskini de vermektedir. İkinci derecede önemli olan diğer kaynakları, daha ziyade kredilendirilen firma dışında gelişen olaylar belirlemektedir. Kredinin geri dönmemesi, likidite riski, güvence riski "aktif kredi riski" olarak da adlandırılmaktadır. Risk analizinde temel noktayı, çeşitli kredilerin yönetimi ve bunların akışı oluşturmaktadır. Pazarlama teorisindeki ürünün yaşam eğrisine dayanılarak kredilerde zaman akışı, içinde bir yaşam seyri söz konusu olmaktadır. Kredi akışı ürünlerdeki kadar kesin tahmin edilemese de kredi uygulamasındaki gözlemlerden belli bir kredi kararı, kredi denetimi, problemli kredilerin kurtarılması, yasal izleme ve kredinin tahsili şeklinde özetlenebilir.

sayfa 7

<<<<< önceki sayfa - sonraki sayfa >>>>>

Banka işlemleri