KREDİ İŞLEMLERİ

5. Bankaların Kredi Kaynakları: Tasarruf sahibi açısından mevduat yatırım sayılırken, mevduat kabul eden kuruluşlar açısından borçtur. Öbür taraftan, bankalar açısından yatırım olarak kabul edilen kredi ise kredi kullanan gerçek ve tüzel kişiler açısından borçtur. Bankaların yalnızca kendi sınırlı kaynakları ile kredi vermeleri, kredi taleplerini karşılayabilmeleri imkânsızdır. Bu nedenle kredi hacimlerini artırmak ve kâr elde edebilmek amacıyla yabancı kaynaklara da başvurmak zorundadırlar. Bunlar öz kaynaklar ve yabancı kaynaklar olmak üzere ikiye ayrılır.

5.1. Öz Kaynaklar:
- Öz kaynak
- Ödenmiş sermaye
- Yedek akçeler ve karşılıklar
- Kanuni yedek akçe
- İhtiyari yedek akçe
- Dağıtılmamış kârlar
- Yeniden değerlendirme fonu

5.2. Yabancı Kaynaklar:
- Mevduat (vadesiz ve vadeli)
- Reeskont / T.C Merkez Bankasından alınan krediler
- Tahvil ihracı
- Yurt İçinden sağlanan krediler
- Yurt dışından sağlanan krediler
- Repo
- Varlığa dayalı menkul kıymetler
- Ödeme emirleri

6. Kredilerden Alınacak Faiz, Komisyon ve Vergiler: Krediler dolayısıyla müşteriden faiz, komisyon, gider karşılığı gibi gelirler ile buna bağlı olarak tahsil edilecek vergiler kesilmektedir.

6.1. Kredi Faizleri:

- Kredi Faiz Oranları: Bankaların ödünç para verme işlemleri ve mevduat kabulünde uygulayacakları azami faiz oranları sağlayacakları diğer menfaatlerin nitelikleri ile azami miktar ya da oranlarını tespit etmeye, bunları kısmen veya tamamen serbest bırakmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. “5411 sayılı Bankacılık Kanunu Madde 144: Bakanlar Kurulu, bankaların ödünç para verme işlemleri ve mevduat kabulünde uygulanacak azami faiz oranlarını, katılma hesaplarında kâr ve zarara katılma oranlarını, özel cari hesaplar dâhil bu maddede belirtilen işlemlerde sağlanacak diğer menfaatlerin nitelikleri ile azami miktar ya da oranlarını tespit etmeye, bunları kısmen veya tamamen serbest bırakmaya yetkilidir. Bakanlar Kurulu, bu yetkilerini Merkez Bankasına devredebilir. Mevduat ve Kredi Faiz Oranları Hakkındaki Karar’a göre; bankalar reeskont kaynaklı krediler dışındaki kredilere uygulanacak azami faiz oranlarını serbestçe belirleyebilir.

- Komisyon ve Gider Karşılıkları: Bankalar, kredi işlemlerinde alacakları faiz dışındaki komisyon ve gider karşılıkları vb. gibi menfaatlerin oran miktarlarını ‘Bankalarca Kredi İşlemlerinde Faiz Dışında Temin Edilecek Diğer Menfaatler ve Tahsil Olunacak Masraflar Hakkında Karar” gereğince serbestçe belirleyebilir.Bankalar, bu gelirleri rekabet koşulları ortamında belirlemektedir.

6.2. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi: Gelir Vergisi Kanunu’na göre bankalar, yaptıkları işlemler dolayısıyla lehlerine doğan ve nakden ya da hesaben aldıkları paralar üzerinden “ Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi” ödemekle yükümlüdür. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi’nin matrahı, yapılan işlemler sonucunda banka lehine tahakkuk eden ve nakden ya da hesaben tahsil edilen paralardır. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi, ait olduğu ayın 15’inci günü akşamına kadar beyan edilir ve ödenir.

7. Kredi Verilmesinde Ortak İşlemler:

7.1. Kredi Açılması:
- Müşterinin kredi talebinde bulunması: Kredi açma işlemleri, müşterinin kredi talebinde bulunması ile başlar. Eğer kredi talebinde bulunan, tüzel kişilik ise firma hakkında genel bilgi toplanır. İstenen kredinin türü, miktarı ve kullanma amacı belirlenir.
- Kredi isteğinin incelenmesi: Ön görüşme olumlu sonuçlanırsa firma hakkında bir istihbarat (bilgi toplama) çalışması yapılır. Bu çalışmanın da olumlu sonuçlanması durumunda kredi talep edenden diğer bilgiler ve belgeler alınır. Eğer ticari kuruluş ise ticaret sicil kaydı, ana sözleşme vb. özel şahıs ise maaş bordrosu gibi belgeler yanında “hesap durum belgesi” alınır. Alınan hesap durum belgesindeki bilgiler, kredi isteyenin çalışma konusu işindeki ehliyeti, diğer bankalarla ilişkisi, karakteri, iş ahlakı gibi kişisel nitelikleri ile kişi işletmelerinde işletme dışı varlıkları gibi mali niteliklerine ilişkin bilgilerle desteklenir. Bütün bu bilgiler ve belgeler, bir kredi dosyasında toplanır. Bu belgeler ve bilgiler incelenerek kredi talebinde bulunan kişi ya da kuruluşa kredi verilmesi hakkında bir karara varılır.
- Kredi kararının bildirilmesi ve sözleşme yapılması: Kredi kararı müşteriye bildirilir. Kendisiyle kredi türüne göre kredi sözleşmesi yapılır ya da kendisinden bir taahhütname alınır.
- Genel kredi sözleşmesi veya taahhütnamesi Lehine kredi tespit edilen bütün gerçek ve tüzel kişilerden kredinin kullandırılmadan önce ve tüm kredilerini kapsayacak şekilde alınan imzalı belgelere “Genel Kredi Sözleşmesi veya Taahhütnamesi” denir. “Genel Kredi Sözleşmesi veya Taahhütnamesi” aşağıdaki hususları içerir:

- Kredinin toplam limiti
- Bankanın krediye uygulayacağı faiz tahakkuk dönemi
- Krediye tahakkuk ettirilecek faiz, komisyon, gider vergisi ve temerrüt faizi
- Banka, açıkça fesih ihbarında bulunmadığı sürece hesap veya hesapların kesilmesi hâlinde dahi sözleşmenin yürürlükte kalacağı
- Banka, alacağını kefalet veya maddi teminat ile sağlamlaştırma gereğini duyduğu takdirde bu isteğin derhal yerine getirileceği, bu durumda yapılacak masraf, sigorta ve muhafaza ücretlerinin müşteri tarafından ödeneceği
- Hesabı kullanmaya yetkili firma temsilcilerinin isim ve imzaları
- Kredi borçlusunun ve kefillerinin kanuni ikametgâhları
- Anlaşmazlık hâlinde yetkili olan mahkemeler
- Krediye teminat olarak kefalet alınması halinde kefil veya kefillerin sözleşmedeki özel madde üzerine “müşterek borçlu ve müteselsil kefil” sıfatıyla imzaları

Kredi bu şekilde kullanılabilir duruma geldikten sonra ilgili banka şubesi, kredi koşullarına uygun olarak gerekli teminatları da almak suretiyle, müşterinin istediği tutarları, yetki sınırları içerisinde kullandırır.

7.2. Teminat Alınması: Kredinin teminatı kefalete dayanıyorsa kefalet alma işlemleri tamamlanır. Maddi teminat karşılığı kredinin teminatını oluşturan kıymetlerin, gerekiyorsa, ekspertizleri (bilirkişi incelemesi) yaptırılır ve uygulanacak kredi sınırı belirlenir. Rehin bordrosu düzenlenerek teminat alma işlemi hukuki açıdan tamamlanmış olur. Teminat olarak alınan kıymetleri banka teslim alır ya da başka bir şekilde güvence altına alır. Teminat altındaki varlıkların mülkiyetinin tasarruf kontrol yetkisi bankaya aittir. Bu nedenle bu kıymetler alındığında Nazım Hesaplar’da izlenir.

sayfa 6

<<<<< önceki sayfa - sonraki sayfa >>>>>

Banka işlemleri