5. Hisse Senedi Piyasası: Belli kurallara göre ve bir düzen içinde menkul kıymet alım satımının yapıldığı organize olmuş piyasalara borsa denir. SPK' dan yetki belgesi almış olan;
- Aracı kurumlar,
- Ticari bankalar,
- Yatırım ve kalkınma bankaları borsada işlem yapabilirler.
- Ekonomiye kaynak yaratır.
- Sermayeyi tabana yayar.
- Likidite (hemen kullanılabilir para) sağlar.
- Ekonominin göstergesidir.
- Tasarrufların değerlendirilmesini sağlar.
- Güven sağlar.
- Bilgilere kolay ulaşmayı sağlar.
Hisse senetleri birincil ve ikincil piyasada işlem görmektedir. Birincil piyasalarda şirketler ile tasarruf sahipleri doğrudan karşı karşıya gelir ve alım satım yaparlar. Halka arz işleminin borsada yapıldığı piyasadır.
Birincil piyasalardan alınan menkul kıymetlerin el değiştirmesi ile oluşan piyasalar ise ikincil piyasalardır. İkincil piyasa işlemleri Borsada Ulusal Pazar, İkinci Ulusal Pazar, Yeni Ekonomi Pazarı, Gözaltı Pazarı ve Fon Pazarında yapılır.
5.1. Ulusal Pazar: İMKB’nin temel pazarıdır. İstikrarlı şirketlerin işlem gördüğü pazardır.
5.2. İkinci Ulusal Pazar: Gelişmekte ve büyümekte olan küçük ve orta ölçekli işletmelerin hisse senetlerinin işlem gördüğü pazarlardır.
5.3. Yeni Ekonomi Pazarı: Bilişim, elektronik, telekomünikasyon, bilgisayar, internet, donanım, medya vb. şirketlerin hisse senetlerinin işlem gördüğü pazarlardır.
5.4. Gözaltı Pazarı: Bilgilendirme görevlerini yerine getirmeyen, düzenlemelere uyum sağlamayan şirketlerin hisse senetlerinin işlem gördüğü pazarlardır.
5.5. Fon Pazarı: Yatırım fonlarının işlem gördüğü pazarlardır.
Sermaye Piyasası Kurulundan yetki belgesi alan aracı kurumlar ve bankalar hisse senedi piyasasında alım satıma aracılık ederler. Bunlara yetkilerine göre borsa üyesi ya da üye temsilcisi denir. Hisse senedi piyasası basit olarak şu şekilde işlemektedir:
Müşteri borsa üyesine alım satım için müşteri emri verir.
- Üye temsilcisi emri bilgisayara aktarır ve müşteri emri borsa emrine dönüşür.
- Borsa işlemleri seans saatleri içinde yapılır. Borsada işlemlerin başlaması ve bitmesi arasında geçen süreye seans denir.
- Hisse senedi piyasasında işlem birimi “lot” tur. Bir lot bin adet hisse senedini ifade eder.
- Alım için verilen en son emir iptal edilebilir veya düzeltilebilir.
- Borsa ile ilgili sorgu ekranları kullanılarak bilgi toplanabilir.
- Sahip olunan menkul kıymetin satış emrinin verilmesi ya da satılmasına açığa satış denir.
- Borsa verilerini takip edilmesinde göstergeler (endeks) kullanılır. Hisse senetlerinin fiyat ve getirilerini, oransal değişimleri yansıtan göstergeye endeks denir.
- Hisse senedi piyasasında takas ve saklama hizmetleri de verilmektedir.
6. Hisse Senedi ve Tahvilin Farkları:
- Hisse senedi sahibine ortaklık, tahvil ise alacak hakkı sağlar.
- Hisse senedi sahibi yönetime katılır, tahvil sahibi katılamaz.
- Tahvilde vade varken hisse senedinde vade yoktur.
- Tahvil sabit, hisse senedi ise değişken getirilidir.
- Tahvilde risk yoktur. Hisse senedinde risk vardır.
- Hisse senedini anonim şirketler ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler çıkarabilirken tahvilleri bunların yanında tüzel kişiliğe sahip kamu kuruluşları da çıkarmaktadır.
sayfa 2
<<<<< önceki sayfa
