Cevap:
| Mad. No | AÇIKLAMA | BORÇ | ALACAK |
| 1 | 10.02.2009 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE HESABI(-) 500 SERMAYE HS. |
3.000 |
|
| 2 | 10.02.2009 131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR HS. 431 ORTAKLARA BORÇLAR HS. |
1.600 |
|
| 3 | 10.02.2009 100 KASA HESABI 131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR HS. |
6.100 |
1.600 |
2.4. Ortaklıktan Çıkış İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi:
- Ortakların ortaklığa girişinde taahhüt ettikleri ve ödedikleri sermayenin kaydedildiği 500 Sermaye Hesabı borçlandırılarak çıkan ortağın sermayesi toplam sermayeden indirilir.
- Ortakların sermaye payı dışında, kooperatife ödemeyi taahhüt ettikleri ödemelerin kaydedildiği 431 Ortaklara Borçlar Hesabı, çıkan ortağın bu tür taahhütlerine isabet eden kısmı kadar borçlandırılarak çıkan ortağın ödeme taahhütleri kapatılır.
- Çıkan ortağın ödemeyi taahhüt ettiği tutarlardan, halen ödemediği tutarlar 131 Ortaklardan Alacaklar Hesabının alacağına yazılarak yok edilir.
- Çıkan Ortağın borçlarına karşılık kooperatife verdiği ve henüz ödemediği senet ve çekler varsa, senetler 121 Nu’lı hesabın, çekler 101 Nu’lı hesabın alacağına kaydedilerek kapatılır.
- Çıkan ortaktan, ortaklıktan çıkmanın sonucu olarak yapılacak kesintiler varsa, 649 Diğer Olağan Gelir ve Kârlar Hesabının alacağına yazılır.
- Hesap kesimi sonucu çıkan ortağa ödenmesi gereken tutar ödeme şekline göre ilgili varlık hesabının borcuna kaydedilir.
Örnek:
Yükümlülüklerini yerine getirmeyen ortak C adlı ortak, yönetim kurulu kararıyla kooperatiften 20.02.2009 tarihinde ihraç edilmiştir. İhraç edilen ortak 3.000 adet ortaklık payı taahhüt etmiş ve ödemiştir. İhraç edilen ortak toplam 3.600 TL payı ödemiştir. İhraç edilen ortağın, genel kurul kararıyla belirlenip de adına tahakkuk ettirilen ancak vadesi gelmediği için henüz ödenmeyen aidat miktarı 750 TL’dir. Genel kurul kararı gereği, ayrılan ortaktan 100 TL masraf kesilecektir. Hesap kesimi sonucu ortağın alacağı tutar peşin ödenmiştir.
Cevap:
| Mad. No | AÇIKLAMA | BORÇ | ALACAK |
| 1 | 20.02.2009 431 ORTAKLARA BORÇLAR 102 BANKALAR HESABI |
3.600 |
|
2.5. Gelir Gider Farkına İlişkin Muhasebe Kayıtları: Kooperatiflerin asıl amacı kâr elde etmek olmadığından; kooperatif faaliyetleri sonucu ortaya çıkan kâr ve zararlar, olumlu ve olumsuz gelir gider farkı olarak adlandırılır. Kâr, olumlu gelir gider farkı; zarar ise olumsuz gelir gider farkı olarak adlandırılır. Kooperatifler, sermaye şirketleri gibi kurumlar vergisi mükellefidirler. Ancak bazı durumlarda, kooperatifler kurumlar vergisinden muaf olur. Bir kooperatifin kurumlar vergisinden muaf olabilmesi için, aşağıdaki hususların kooperatif ana sözleşmesinde yer alması ve uygulanması gerekir:
- Sermaye üzerinden kazanç dağıtılmayacağı,
- Yönetim kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden hisse verilmeyeceği,
- Yedek akçelerin ortaklara dağıtılmayacağı,
- Kooperatif faaliyetlerinden yalnız kooperatif ortaklarının yararlanacağı,
- Kurumlar vergisinden muaf olmak için, ana sözleşmede yer alması gereken yukarıdaki hükümler dışında, faaliyete geçen üst birliğe de üye olmak gerekir. Faaliyete geçen bir üst birlik yoksa, bu durum ilgili bakanlıktan alınacak bir yazı ile belgelenir.
Ana sözleşmede yukarıda saydığımız hususlardan bir ya da bir kaçına yer vermeyen veya yer verdiği halde uygulamada bu hususlara aykırı hareket eden veyahut faaliyete geçen üst kurula üye olmayan kooperatifler kurumlar, vergisi muafiyetinden faydalanamaz. Kooperatifler Kanunu’na göre olumlu gelir gider farkından ilk önce %10 yedek akçe ayrılır. Kooperatif üst kuruluşları bu orana ek olarak en az %5 olağanüstü yedek akçe ayırmak zorundadır. Yedek akçe dışında, kooperatifçiliğin tanıtılması, hizmet içi eğitimlerin gerçekleştirilmesi amacıyla %1 oranında tanıtma ve eğitim hizmetleri fonu kesilerek, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın tanıtma fonu hesabına yatırılır. Yukarıda saydığımız yedek akçe ve tanıtım fonu dışında, ana sözleşmede belirtilmiş ise diğer fonlar da kesilir. Bilindiği üzere kooperatifler, ana sözleşmelerinde yer vermek suretiyle ortaklarına ve çalışanlarına yardım maksadıyla yardım fonu oluşturabilir. Fon ayırma işlemleri bittikten sonra, eğer kooperatif kurumlar vergisi mükellefi ise kurumlar vergisinin kesilmesi ve dağıtılması düşünülüyorsa ortaya çıkan olumlu gelir gider farkının ortaklara risturn olarak dağıtılması gerekir.
sayfa 3
<<<<< önceki sayfa
