Halka Açık Anonim Şirketlerde Kâr Dağitimi Ve Muhasebe Kayıtları: Halka açık anonim şirketlerin kâr dağıtımına ait ilkelere TTK yanında SPK’de (sermaye piyasası kurulu) tespit etmektedir.
SPK'ye göre halka açık anonim şirketlerde, 1.temettü tutarı, dağıtılabilir kârın en az %50'sinden az olamaz ve şirket ana sözleşmesinde birinci temettü oranının gösterilmesi zorunludur. Ayrılması gereken yedek akçeler ve 1. temettü ayrılmadıkça kâr ertesi yıla devredilemez, başka yedek akçe ayrılamaz.
Halka açık HG Anonim Şirketinin sermayesi 200.000 TL olup tamamı ödenmiştir. Sermaye nominal değeri 2 TL olan 100.000 adet hisse
senedinden oluşmaktadır. Şirketin 2008 yılı dönem kârı 80.000 TL’dir. Dönem kârından yapılacak indirim ve ilaveler yoktur. Şirketin ödediği geçici vergi 15.800 TL’dir. Şirket genel kurulu, yasal kesintilerden sonra kalan kârın tamamının dağıtımına 31.12.2008 tarihinde karar vermiştir. Şirketin şimdiye kadar ayırdığı 1.tertip yedek akçe tutarı 3.000.000 TL'dir. Şirket genel kurulu, 31.12.2008 tarihinde dönem kârından yasal kesintiler yapıldıktan sonra kalanın dağıtımına ilişkin dönem sonu finansal tablolarını onaylamıştır.
Kurumlar vergi matrahının hesaplanması aşağıdaki şekilde olur:
Dönem karı ... 80.000 TL
Mali kâr (kurumlar vergisi matrahı) ... 80.000 TL
Kurumlar vergisi ... 80.000 x 0, 20 = 16.000TL
1.Tertip Yedek Akçenin Hesaplanması:
1.tertip yedek akçe ... 80.000 x %5 = 4.000 TL
Ortaklara 1. Temettünün Hesaplanması:
Dönem kârı ... 80.000 TL
Kurumlar vergisi(-) ... (16.000 TL)
1.tertip yedek akçe(-) ... (4.000 TL)
Dağıtılabilir kâr ... 50.000 TL
1.temettü ... 50.000 x %50 = 25.000 TL
Sermaye Piyasası Kanunu göre 1.temettü tutarı, dağıtılabilir kârın %50’ si olarak dikkate alınmıştır.
2. Tertip Yedek Akçenin Hesaplanması:
Dönem kârı ... 80.000 TL
Kurumlar vergisi(-) ... (16.000 TL)
1.tertip yedek akçe(-) ... (4.000 TL)
1.temettü(-) ... (25.000 TL)
2.tertip yedek akçe matrahı ... 35.000 TL
2.tertip yedek akçe ... 35.000 x %10 = 3.500 TL
Ortaklara 2. Temettün Hesaplaması:
Dönem kârı ... 80.000 TL
Kurumlar vergisi(-) ... (16.000 TL)
1.tertip yedek akçe(-) ... (4.000 TL)
1.temettü(-) ... (25.000 TL)
2.tertip yedek akçe(-) ... (3.500 TL)
2.temettü ... 31.500 TL
Gelir Vergisi Stopajının Hesaplanması:
1.temettü ... 25.000 TL
2.temettü ... 31.500 TL
Gelir vergisi stopajı matrahı ... 56.500 TL
Gelir vergisi stopajı ... 56.500 x %10 = 5.650 TL
Hisse başına temüttünün hesaplanması şöyledir:
Hisse başına temüttü = (I.temüttü + II.temüttü) / Hisse senedi sayısı
Hisse başına temüttü = (25.000 + 31.500) / 100.000 = 0.565 TL
Hisse senedinin değeri = 200.000 / 100.000 = 2 TLHisse başına düşen temettü yüzdesi = Hisse başına temettü tutarı / Hisse senedi değeri
Hisse başına düşen temettü yüzdesi = 0,565 / 2 = %2825
sayfa 5
