1. Tartılı Ortalama Maliyet Yöntemleri: Bu yöntemde ortalama maliyet her yeni stok hareketinden sonra değil belli bir dönem için hesaplanır. Bu döneme ilişkin hesaplanan maliyet, çıkan ve kalan stokların birim değerlerini gösterir. Ortalama maliyet değeri, işletmeye çeşitli tarihlerde değişik fiyatlarla giren bir malın ortalama birim maliyetidir. Ortalama maliyet çeşitli yöntemlerle hesaplanabilir.
1.1. Basit ortama maliyet: Basit ortalama maliyet, yıl içinde satın alınan belli bir malın birim alış fiyatının toplanarak sipariş sayısına bölünmesiyle bulunan ortalama maliyettir.
Örnek: Bir malın alış fiyatları şöyledir:
23.000 TL
24.000 TL
37.000 TL
31.000 TLBasit ortalama malyet yöntemine göre malın mlaiyeti:
(23.000 + 24.000 + 37.000 + 31.000) / 4 = 28.750 TL
1.2. Ağırlıklı ortalama maliyet: Bu ortalama maliyette, satın alınan malların miktarları göz önünde bulundurulur. Satın alınan mal miktarı ile birim fiyatı çarpılarak miktarlara göre ağırlık verilmiştir. Mal miktarları ile birim fiyatları çarpımı olan mal alış değerleri toplamının alınan toplam mal miktarına bölünmesiyle ağırlıklı ortalama maliyet bulunmuş olur.
Örnek: Bir malın alış miktarları ve alış fiyatları aşağıdaki gibidir.
20 adet malın tanesi 5.000 TL
15 adet malın tanesi 4.000 TL
40 adet malın tanesi 6.000 TLAğırlıklı ortalama maliyet yöntemine göre malın maliyeti:
20 x 5.000 = 100.000 TL
15 x 4.000 = 60.000 TL
40 x 6.000 = 240.000 TLAğırlıklı ortalama birim maliyet = Toplam maliyet / Toplam adet
(100.000 + 60.000 + 240.000) / ( 20 + 15 + 40)
400.000 / 75 = 5.333 TL
2. Hareketli ağırlıklı ortalama maliyet: Hareketli ağırlıklı ortalama maliyet, her yeni alış ve satış durumunda işletmede bulunan mal mevcutlarının ortalama birim maliyeti hesaplanır. Böylece, her yeni işlemde mevcut mal stoklarının maliyet değeri ve her satış işleminde satılan malın ortalama birim maliyeti ve toplam maliyet değeri bulunmuş olur.
sayfa 2
