Üretim işletmelerinde yapılan üretim çalışmalarına bağlı olarak pek çok bölüm ve pek çok gider yeri bulunmaktadır. Üretim karmaşık bir yapıdır. Karmaşık yapı bir takım işlemlerele takip edilebilir. Maliyet muhasebesi işlem akış şemasına göre, maliyeti meydana getiren giderler, öncelikle gider türü olarak belirlenip kaydedilmekte, sonr gider yerlerine aktarılmaktadır.
Toplam üretim giderlerinin dağıtımı üç aşamada gerçekleşir. Bunlar aşağıdaki gösterilmiştir.
| DAĞITIM BASAMAKLARI | DAĞITILACAK GİDER | DAĞITILACAK YER |
| 1. Dağıtım | Toplam Üretim Giderleri - DİMMG - DİG - GÜG |
Gider Yerlerine Esas Üretim Gider Yerlerine |
| 2. Dağıtım | Gider Yerlerinin Giderleri | Esas Üretim Gider Yerlerine |
| 3. Dağıtım | Esas Üretim Gider Yerleri | Mamüllerin Maliyetine Yüklenir |
1. Toplam Üretim Giderlerinin 1. Dağıtımı: Belirli bir dönem içinde yapılan çeşitli üretim giderleri, gider yerlerine dağıtılır. Bu giderlerin hangi bölümde ne kadar tüketildiği belirlenemez. Belirli giderler direkt giderlerdir. Onları dağıtım tablosuna dirket yazabilir. Endrekt giderlerin hangi birimde ne kadar tüketildiği belirli olmadığından bir anahtar ile dağıtılması gerekir. Dağıtımın karıştırılmaması için gider dağıtım tablosu düzenlenir. Giderler farklı olduğundan gider yerlerine dağıtılırken de farklı "dağıtım anahtarı" kullanılır. Sabit giderler için dağıtım anahtarının kullanılmasına gerek yoktur.
Örnek: Bir tekstil işletmesinde belirli bir dönemde meydana gelen direkt ve endirekt maliyet giderleri ve gider yerleri aşağıda verilmiştir.
Gider Yeleri Giderler |
TOPLAM | Esas üretim gider yerleri | Yardımcı üretim gider yerleri | |||
| Örgü | Boya | Dikiş | Ütüleme | Paketleme | ||
| Direkt İşçilik Gider. | 3.000 | 1.500 | 1.000 | 300 | 200 | - |
| DİMMG | 4.000 | 2.000 | 1.200 | 500 | 200 | 100 |
| Direkt Gider Toplam | 7.000 | 3.500 | 2.200 | 800 | 400 | 100 |
| Elektrik Gideri | 5.000 | ? | ? | ? | ? | ? |
| Makine Bakımları | 4.000 | ? | ? | ? | ? | ? |
| Dağıtımlar | ||||||
| Alan (metre) | 1.000 | 400 | 300 | 150 | 100 | 50 |
| Makine sayısı (adet) | 50 | 20 | 12 | 8 | 6 | 4 |
Tabloda verilen giderlerin I. dağıtımını yaparken, elektirik gideri; alana göre ve amortisman gideri; makine sayısına göre dağıtılacaktır.
Cevap:
Elektrik giderinin dağıtımı: Her metreye düşen elektrik gideri payı = Toplam elektirik gideri / Toplam metre = 5.000 / 1.000 = 5
Örgü bölümü = 400 x 5 = 2.000
Boya bölümü = 300 x 5 = 1.500
Dikiş bölümü = 150 x 5 = 750
Ütüleme bölümü = 100 x 5 = 500
Paketleme bölümü = 50 x 5 = 250
---------------------------------------
Toplam = 5.000 TL
Makine bakımlarının dağıtımı: Her makineye düşen bakım gideri payı = Toplam bakım gideri / Toplam makine sayısı = 4.000 / 50 = 80
Örgü bölümü = 20 x 80 = 1.600
Boya bölümü =12 x 80 = 960
Dikiş bölümü = 8 x 80 = 640
Ütüleme bölümü = 6 x 80 = 480
Paketleme bölümü = 4 x 80 = 320
----------------------------------------
Toplam = 3.000 TL
Yaptığımız hesaplamaları tablomuza yerleştirerek gider dağıtım tablosunun I. dağıtımını yapalım:
Gider Yeleri Giderler |
TOPLAM | Esas üretim gider yerleri | Yardımcı üretim gider yerleri | |||
| Örgü | Boya | Dikiş | Ütüleme | Paketleme | ||
| Direkt İşçilik Gider. | 3.000 | 1.500 | 1.000 | 300 | 200 | - |
| DİMMG | 4.000 | 2.000 | 1.200 | 500 | 200 | 100 |
| Elektrik Gideri | 5.000 | 2.000 | 1.500 | 750 | 500 | 250 |
| Makine Bakımları | 4.000 | 1.600 | 960 | 640 | 480 | 320 |
| I. Dağıtım Toplamı | 16.000 | 7.100 | 4.660 | 2.190 | 1.380 | 670 |
Tablomuzun I. Dağıtım toplamı olan 16.000 TL nin hem dikey olarak hem de yatay olarak eşit olması gerekir. Toplam eşit değil ise yaptığımız dağıtım hatalıdır.
sayfa 1
sonraki sayfa >>>>>
