İŞ-KUR

Söz konusu Kararname ile, kurumun görev alanı genişletilerek, klasik iş ve işçi bulma hizmetlerinin yanı sıra istihdamı korumak, geliştirmek ve işsizliği azaltmak için aktif iş gücü politikalarını uygulayabilecek bir yapı oluşmuştur.

2. İş-Kur’un Görevleri:

- Ulusal istihdam politikasının oluşturulmasına ve istihdamın korunmasına, geliştirilmesine ve işsizliğin önlenmesi faaliyetlerine yardımcı olmak.
- İşsizlik sigortası hizmetlerini yürütmek.
- İş gücü piyasası verilerini, yerel ve ulusal bazda derlemek, analiz etmek, yorumlamak ve yayınlamak, İşgücü Piyasası Bilgi Danışma Kurulunu oluşturmak ve Kurul çalışmalarını koordine etmek, iş gücü arz ve talebinin belirlenmesine yönelik iş gücü ihtiyaç analizlerini yapmak, yaptırmak.
- İş ve meslek analizleri yapmak, yaptırmak, iş ve meslek danışmanlığı hizmetleri vermek, verdirmek, iş gücünün istihdam edilebilirliğini artırmaya yönelik iş gücü yetiştirme, mesleki eğitim ve iş gücü uyum programları geliştirmek ve uygulamak, istihdamdaki iş gücüne eğitim seminerleri düzenlemek.
- İşçi isteme ve iş aramanın düzene bağlanmasına ilişkin çalışmalar yapmak.
- Gerektiğinde Kurum faaliyet alanı ile ilgili ihalelere katılmak suretiyle, yurt içinde veya uluslararası düzeyde kurum ve kuruluşlara eğitim ve danışmanlık hizmeti vermek.
- Avrupa Birliği ve uluslararası kuruluşların iş gücü, istihdam ve çalışma hayatına ilişkin olarak aldıkları kararları izlemek, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'nin taraf olduğu Kurumun görev alanına giren ikili ve çok taraflı anlaşma, sözleşme ve tavsiye kararlarını uygulamak.
- Diğer kanun, tüzük ve yönetmeliklerle Kuruma verilen görevleri yerine getirmek.

3. İşsizlik Sigortası: Bir iş yerinde çalışırken, çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliğinde olmasına rağmen, kendi istek ve kusuru dışında işini kaybedenlere, uğradıkları gelir kayıplarını kısmen de olsa karşılayarak kendilerinin ve aile fertlerinin zor duruma düşmelerini önleyen, sigortacılık tekniği ile faaliyet gösteren, Devlet tarafından kurulan zorunlu bir sigorta koludur. İşsizlik Sigortası Kanununun uygulaması ile ilgili her türlü (primlerin toplanması hariç) hizmet ve işlemlerin yapılmasından Türkiye İş Kurumu görevli, yetkili ve sorumlu kılınmıştır. İşsizlik sigortası hizmetleri Kurumun temel görevleri arasında yer almaktadır. Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 3 yıl içinde; son 120 günü sürekli çalışmış, kendi istek ve kusuru olmaksızın işini kaybetmiş olanlardan; 600 gün çalışmış sigortalılar 180 gün, 900 gün çalışmış sigortalılar 240 gün, 1080 gün çalışmış sigortalılar 300 gün süre ile
- İşsizlik ödeneğinden,
- Sağlık sigortası hizmetlerinden,
- Danışmanlık ve işe yerleştirme hizmetlerinden,
- Mesleki eğitim hizmetlerinden yararlanabileceklerdir.

Bunun için, hizmet akdinin sona erdiği tarihi izleyen günden itibaren 30 gün içerisinde İşten Ayrılma Bildirgesi ile birlikte İş-kur’a başvurmaları gerekmektedir. İlk işsizlik ödeneği başvuruyu izleyen ayın sonunda ödenmektedir.

4. Sigortalı İşsizlere Verilecek Hizmetler: Hizmet akitleri işsizlik ödeneğine hak kazanacak şekilde sona eren sigortalı işsizlere,
- İşsizlik ödeneği,
- İşe yerleştirme,
- Meslek geliştirme, değiştirme ve edindirme eğitimi,
- Hastalık ve analık sigortası primlerinin ödenmesi, Hizmetleri kurum tarafından verilir.

5. İşsizlik Sigortası Ödeneği: İşsizlik sigortası, bir işyerinde çalışırken, çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen, kendi istek ve kusuru dışında işini kaybedenlere, uğradıkları gelir kayıplarını kısmen de olsa karşılayarak kendilerinin ve aile fertlerinin zor duruma düşmelerini önleyen, sigortacılık tekniği ile faaliyet gösteren, Devlet tarafından kurulan zorunlu bir sigorta koludur. Aşağıdaki durumlarda işsizlik ödeneğinden yararlanılır: Hizmet akdinin feshinden önceki 120 günü sürekli olmak üzere, son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile prim ödemiş olup da kendi istek ve kusurları dışında işsiz kalanlardan;
- Hizmet akitleri, ihbar önellerine uygun olarak işveren tarafından feshedilenler,
- Hizmet akitleri, sağlık sebepleri, işverenin kanunda belirtilen ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan davranışları ve işçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler nedeniyle bizzat kendileri tarafından feshedilen sigortalı işçiler,
- Sağlık sebepleri veya işyerinde işçiyi bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan bir zorlayıcı sebebin ortaya çıkması halinde işveren tarafından hizmet akdi feshedilenler,
- Belirli süreli hizmet akdi ile çalışmakta olup da sürenin bitiminde işsiz kalanlar,
- İşyerinin el değiştirmesi veya başkasına geçmesi, kapanması veya kapatılması, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedenleriyle işten çıkarılmış olanlar,
- Özelleştirme nedeniyle hizmet akdi sona erenler, işsizlik ödeneğine hak kazanırlar.

Aşağıda belirtilen koşullarda, işsizlik ödeneğine hak kazanılamaz;
- Son 120 günü sürekli olmak üzere, işsiz kalmadan önceki son üç yıl içinde 600 gün süre ile prim ödememiş olanlar, Hizmet akitlerini kendi istek ve iradeleri ile feshedenler,
- Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı alanlar,
- Hizmet akitleri grev, lokavt veya kanundan doğan ödevler nedeniyle askıya alınmış olanlar,
- Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan halleri nedeniyle hizmet akitleri işverenler tarafından feshedilmiş bulunanlar.

İşsizlik ödeneğine hak kazananların, bu ödenekten faydalanmak üzere İşten Ayrılma Bildirgesi ile birlikte hizmet akdinin feshedildiği tarihi izleyen günden itibaren 30 gün içinde, İŞKUR’un en yakın ünitesine dilekçe ile başvurmaları gerekmektedir.

Başvuru Süresinin Kontrolü: Sigortalı işsizin, hizmet akdinin sona erdiği tarihi izleyen günden itibaren 30 gün içinde Kurum birimine şahsen başvurması gerekmektedir. Sigortalı işsiz, mücbir sebepleri belgelendirmek zorundadır. Kuruma mücbir sebepler olmaksızın herhangi bir nedenle geç başvurmuş ise başvuruda gecikilen süre toplam ödenek süresinden düşülerek kalan süre kadar işsizlik ödeneği hesaplanır. Sigortalı işsizin, işsizlik ödeneği için Kuruma müracaat etmesini engelleyen mücbir sebepler; önceden tahmin edilemeyen ve herhangi bir kimse tarafından alınacak tedbirlere rağmen önüne geçilmesine imkân bulunmayan, beklenmedik, harici ve kendisinin iradesi dışında meydana gelen olaylardır.

Sigortalı işsiz;
- Eş, çocuk, anne, baba veya kardeşlerinden birinin vefatı (olayın olduğu tarihten itibaren 5 iş günü geçmemek kaydıyla) ya da resmi kurum veya kuruluşlardan alınacak doktor raporu ile kanıtlanmak kaydıyla kendisinin veya bu maddede sayılanlardan birinin hastalık hali,
- Yangın, yer sarsıntısı, sel baskını gibi doğal afetler
- Herhangi bir nedenle ulaşımın imkansız hale gelmesi
- Kanuni bir ödevin yerine getirilmesi
- Muvazzaf askerlik hizmetinin yerine getirilmesi
- Gözaltına alınma hali
- Hükümlülükle sonuçlanmayan tutukluluk hali
- Savaş, sıkıyönetim, olağanüstü hal gibi durumlar
- Salgın hastalık nedeniyle karantina gibi mücbir sebeplerle Kuruma geç başvurabilir.

Mücbir nedenin başladığı tarih (belgelendirilmek kaydıyla) başvuru süresini durduran bir durum olarak kabul edilmeli ve mücbir nedenin başladığı tarihten bittiği tarihe kadar geçen süre sigortalı işsizin toplam hak sahipliği süresinden düşülmemelidir.

Geçici İş Göremezlik Ödeneği Hesabı: İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve sigortalı kadının analığı halinde verilecek geçici iş göremezlik ödeneği, 17. maddeye göre hesaplanacak günlük kazancının 2/3’dir. Ancak geçici iş göremezlik ödeneğinin güncellenmemiş tutarı, sigortalının ödenek hesabına esas alınan döneme ilişkin kazanç üzerinden vergi, sosyal sigorta, genel sağlık sigortası ve işsizlik sigortası primleri kesintileri sonrası hesaplanan günlük net kazancını geçemez. Doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün analık sigortası primi ödeyen sigortalı kadın doğumdan önce ve sonra sekiz haftalık iş göremezlik ödeneği alır. Çoğul gebelik halinde ise, doğumdan önceki sekiz haftaya iki haftalık süre ilave edilir. Ödeneğin alınabilmesi için iş göremezlik belgesinin hastaneden alınarak işverene ve sosyal güvenlik kuruluşuna verilmesi gerekir.

Sürekli iş Göremezlik Geliri: İş kazası veya meslek hastalığı sonucu oluşan hastalık ve özürler nedeniyle mesleki kazanma gücünün en az % 10 oranında azaldığı rapor ile tespit edilen sigortalılar sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanır. Sürekli iş göremezlik gelirinin sigortalıya ömrü boyunca verilmesi esastır. Ancak, iş kazası neticesinde tespit edilen sürekli iş göremezlik derecesinin yüzde 25’ten az olması ve bunun üç yıl içinde değişmesinin Kurumca mümkün görülmemesi hallerinde sigortalının isteği üzerine bu gelirler sermayeye çevrilerek ödenir.

Sürekli iş göremezlik geliri, sigortalının mesleğinde kazanma gücünün kaybı oranına göre hesaplanır. Sürekli tam iş göremezlikte sigortalıya, 17 nci maddeye göre hesaplanan aylık kazancının % 70'i oranında gelir bağlanır. Sürekli kısmî iş göremezlikte sigortalıya bağlanacak gelir, tam iş göremezlik geliri gibi hesaplanarak bunun iş göremezlik derecesi oranındaki tutarı kendisine ödenir. Sigortalı, başka birinin sürekli bakımına muhtaç ise gelir bağlama oranı % 100 olarak uygulanır. 4. maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanlara, sürekli iş göremezlik geliri bağlanabilmesi için, kendi sigortalılığından dolayı, genel sağlık sigortası dahil prim ve her türlü borçlarının ödenmiş olması zorunludur. Sigortalının sürekli iş göremezlik geliri;
- Geçici iş göremezlik ödeneğinin sona erdiği tarihi,
- Geçici iş göremezlik tespit edilemeden sürekli iş göremezlik durumuna girilmişse, buna ait sağlık kurulu raporu tarihini, takip eden ay başından başlar.

Sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış sigortalılardan, aynı özürlülük veya meslek hastalığı nedeniyle istirahat raporu alanlara, yazılı istek tarihinden itibaren 18. maddeye göre hesaplanacak bir günlük geçici iş göremezlik ödeneği ile aylık sürekli iş göremezlik gelirinin otuzda biri arasındaki fark, her gün için geçici iş göremezlik ödeneği olarak verilir. Sigortalının yeniden bir iş kazasına uğraması veya yeni bir meslek hastalığına tutulması halinde, meydana gelen özürlerin bütünü göz önüne alınarak kendisine, sürekli iş göremezliğini doğuran son iş kazası veya meslek hastalığı sırasındaki kazancı üzerinden gelir hesaplanır. Ancak, sigortalının son iş kazası veya meslek hastalığı sırasındaki günlük kazancına göre bulunacak geliri, hesaplanan ilk gelirinden az ise sigortalının sürekli iş göremezlik geliri ilk kazanç üzerinden ödenir.

Kurumsal başvurular