1. VUK’na göre Tasdik Edilecek Defterler: Vergi Usul Kanunumuzun 220. maddesi çerçevesinde aşağıda yazılı defterlerin tasdik ettirilmesi zorunludur.
- Yevmiye defteri
- Envanter ve bilanço defteri
- İşletme hesabı defteri
- Serbest meslek kazanç defteri
- Çiftçi İşletme Defteri
- İmalat ve üretim defteri
- Yabancı nakliyat kurumlarının hasılat defteri
Defter-i kebir, yukarıdaki maddeler içinde yer almamıştır. O halde yasal olarak tasdike tabi değildir. Ancak unutulmamalıdır ki tasdike tabi olmayan bir defter usulüne göre tasdik ettirildiğinde daima sahibi lehine bir ispat aracıdır.
2. TTK’ya göre Tasdik Edilecek Defterler: TTK’ nın 66. maddesinde ise tasdik edilmesi gereken ticari defterler şu şekilde sıralanmıştır.
- Yevmiye defteri
- Envanter ve bilanço defteri
- İşletme hesabı defteri
- Defter-i kebir
- Karar defteri
Sonuç olarak defter tutmak zorunda olan gerçek ve tüzel kişiler ticari defterlerini tasdik ettirirlerken hem VUK’a hem de TTK’nunda belirttiğimiz ilgili madde hükümlerini göz önünde bulundurmalıdırlar.
3. Tasdik Zamanları: TTK’da tutulması gereken ticari defterlerin, kullanılmaya başlanmadan önce tasdik edilmesi gerektiği belirtilip, herhangi bir tasdik zamanı belirtilmemiştir. (Madde 69) VUK’da ise tutulması gereken ticari defterler ile ilgili olarak bazı tasdik zamanları belirlenmiştir.(Madde 221-222) Buna göre:
- Öteden beri işe devam etmekte olanlar defterin kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda, (Hesap dönemi bir takvim yılı olanlar Aralık ayı içinde)
- Hesap dönemleri Maliye Bakanlığı tarafından belirlenenler, defterin kullanılacağı hesap döneminden önce gelen son ayda,
- Yeniden işe başlayanlar, sınıf değiştirenler ve yeni bir mükellefiyete girenler, işe başlama, sınıf değiştirme ve yeni mükellefiyete girme tarihinden önce; vergi muafiyeti kalkanlar, muaflıktan çıkma tarihinden başlayarak on gün içinde
- Tasdike tabi defterlerin dolması, dolayısıyla veya sair sebeplerle yıl içinde yeni defter kullanmaya mecbur olanlar bunları kullanmaya başlamadan önce
- Defterlerini ertesi yılda da kullanmak isteyenler Ocak ayı içinde, hesap dönemleri Maliye Bakanlığınca belirlenenler bu dönemin ilk ayı içinde
Ticari defterleri ile ilgili olarak tasdik işlemini yaptırmak zorundadırlar. Defterlerini ertesi yılda da kullanmak isteyenler, aynı deftere ikinci bir tasdik işlemi yaptırdıklarından bu işlem ARA TASDİK ya da TASDİK YENİLEME olarak isimlendirilir. (VUK madde 222)
4. Tasdik Yeri (VUK madde 223): Ticari defterler, iş yerinin, iş yeri olmayanlar için ikametgâhın bulunduğu yerdeki noter veya noterlik görevini yapanlar tarafından tasdik edilir. Defterler anonim ve limited şirketlerin kuruluş aşamasında, şirket merkezinin bulunduğu yer ticaret sicili memuru veya noter tarafından tasdik edilir.
5. Tasdik Şekli (VUK madde 225):
- Ciltli defterlerin tasdik sırasında sayfalarının sıra numarası ile kesintisiz devam ettiğine bakılarak her bir sayfa tasdik makamının resmi mührü ile mühürlenir.
- Müteharrik yapraklı (Bilgisayarın yazıcısından alınan, kenarları delikli, birbirine ekli devamlı sayfalar) yevmiye defteri kullanmalarına Maliye Bakanlığınca izin verilenler bir yıl içinde kullanacaklarını tahmin ettikleri sayıda yaprağı yukarıdaki esaslara göre tasdik ettirirler.
Tasdik ettirilmiş müteharrik sayfalar bittiği taktirde yeni sayfalar kullanılmadan önce tasdik ettirilmelidir. Bu yeni sayfalar tasdik makamı tarafından, eski sayfaları izleyecek şekilde numaralandırılır, ilave yaprakların sayısı, ilk tasdik şerhinin altına kaydedilip tasdik edilir.
6. Defter Tasdiki Bilgi Formu: Tasdik edilen defter ile ilgili ayrıntılı açıklamayı kapsayan bir formdur. VUK’un 224. maddesi, defter tasdiki yapan makamın (noterlerin, anonim şirket ve limited şirketlerin kuruluş aşamasında Ticaret Sicil memurlarının) tasdik şerhini yani tasdikle ilgili ayrıntılı açıklamaları defterin birinci sayfasına yapmalarını ve bu açıklamalarının içeriğinin şu bilgilerden oluşmasını hüküm altına almıştır.
Defter sahibinin
- Gerçek kişilerde başta soyadı sonra öz adı (Müessesenin, varsa herkes tarafından bilinen unvanı da ayrıca ilave olunur)
- Tüzel kişilerde unvanı
- 2. İş adresi
- İş veya meslekin nev'i
- Defterin nev'i
- Defterin kaç sayfadan ibaret olduğu
- Defterin kullanılacağı hesap dönemi
- Defter sahibinin bağlı olduğu vergi dairesi
- Tasdik tarihi
- Tasdik numarası
- Tasdiki yapan makamın resmi mühür ve imzası.
sayfa 3