Muhasebe sisteminde iki tür kayıt yöntemi vardır. Tek taraflı kayıt yöntemi ve çift taraflı kayıt yöntemi.
Tek taraflı kayıt sistemi (basit kayıt): Mali olayların yalnızca bir yönünün muhasebe kayıtlarına alındığı muhasebe kayıt sistemidir. Tek taraflı kayıtta işletme hesabı defteri tutulur. Tek taraflı kayıtı II. sınıf tacirler tutar.
Örneğin veresiye satış yapan bir işletmeci; yalnızca malı alanların borcunu bir deftere kayıt ediyor ve orada izliyor, buna karşılık stoktaki (mallardaki) azalmaları deftere kayıt etmiyor ve orada izlemiyorsa, tek taraflı kayıt yöntemi uyguluyor demektir. Tek taraflı kayıt yöntemi, uygulaması kolay bir muhasebe yöntemidir.
Çift taraflı kayıt sistemi (bilanço usülü kayıt): İşletmenin gerçekleştirdiği mali olayların her iki yönünün de kayıtlara alındığı muhasebe kayıt sistemidir. Çift taraflı kayıtta ise yevmiye defteri, büyük defter ve envanter defteri gibi defterler tutulur. Çift taraflı kayıtı I. sınıf tacirler tutmaktadır.
Örneğin yukarıdaki örnekteki işletmeci depodan azalan stokları (malları) da deftere kaydetmiş olsaydı çift taraflı kayıt yöntemini kullanmış olurdu. Bu yöntem ayrıntılı ve zor olmasına rağmen, işletme faaliyetleri ve sonuçları hakkında daha anlamlı sonuçlar vermektedir.
| TEK TARAFLI KAYIT | ÇİFT TARAFLI KAYIT | |
| KAYIT DÜZENİ | Mali olaylar için tek bir kayıt yapılır | Mali olaylar için en az iki kayıt yapılır |
| KİMLER TUTAR | II. sınıf tacirler | I. sınıf tacirler |
| TUTULAN DEFTERLER | - İşletme Defteri, - Günlük Perakende Satış ve Hasılat Defteri... |
- Yevmiye defteri, - Büyük defter, - Envanter defteri... |
Not: Birinci sınıf ve ikinci sınıf tacirlerin kimler olduğu Vergi Usul Kanunumuzun 177. maddesinde belirtilmiştir.
