Katılım Endeksi Nedir, Katılım Endeksine Uygun Hisseler

Son zamanlarda borsa ile ilgilenenlerin sıklıkla duyduğu katılım endeksi ve katılım endeksine uygun hisseler veya katılım endeksine uygun değildir ne demektir. Katılım Endeksi, borsa İstanbul tarafından hazırlanan Katılım endeksi, İslami finans piyasasına uygun olan şirketleri kapsayan bir endekstir.  Oluşturulan bu katılım endeksi ile katılım sektöründeki şirketlerin islami şartlara uygunluklarının görülmesi ve ilgili şirketlerin performanslarının ölçülmesi hedeflenir. Yani yatırımcılar islami açıdan acaba borsada hangi hisseler dini yönden uygun, hangileri uygun değil sorusuna katılım endeksine uygun hisseler ile cevap bulabilmektedir.

Bir başka tanımla, Borsa istanbulda işlem gören ve katılım bankacılığı prensiplerine uygun hisse senetlerinden oluşan endekstir. İslami bakış açısına uygun nitelikte faaliyet gösteren şirketlerden oluşması sebebiyle ayrıca bu endekslere İslami endeksler de denilmektedir. Halka açılacak şirketin hisse senetlerini Katılım endesine uygun değildir demesi ise bu şirketin islami olarak belirtilen değerlere uygun olmadığını gösterir. Örneğin Alkollü içki üretim ve ticareti yapan bir firmanın hisse senetleri katılım endeksine uygun bulunmamaktadır.

Katılım endeksi hisse senetleri nasıl belirlenir

Borsa istanbulun resmi sitesinde yer alan açıklamaya göre endekslerde yer alacak hisse senetlerini kapsamı şu şekilde belirlenir.

Endekslerin Kapsamının Belirlenmesi

Dönemsel endeks değerlemelerinde, endekslerin kapsamı belirlenirken şirketlerin Bilgi Formlarında ilgili mali döneme göre verdikleri yanıtlar göz önüne alınarak sırasıyla aşağıdaki aşamalar izlenmektedir:

1. İlk aşamada, Endeks Dönemi başlangıcı itibarıyla Yıldız Pazar, Ana Pazar veya Alt Pazar’da yer almayan şirket payları kapsam dışı bırakılır.

     2) İkinci aşamada, şirket paylarında veya intifa senetlerinde kar veya tasfiye payı imtiyazı olarak maddi açıdan ve doğrudan diğer pay sahipleri aleyhine olan imtiyazları bulunan şirket payları kapsam dışı bırakılır.

      3) Üçüncü aşamada, şirket esas sözleşmesinde Standart madde 1.1’de sayılan faaliyetlerin yazılı olduğu şirket payları kapsam dışı bırakılır. Standart madde 1.1’de sayılan faaliyetler şunlardır:

           a)      Alkollü içki üretim ve ticareti,

           b)      Tıbbi gayeler dışında uyuşturucu maddelerin üretim ve ticareti,

           c)      Kumar ve kumar hükmündeki faaliyetler,

           d)     Domuz ve mamullerinin üretim ve ticareti,

           e)      Faizli finans işlemleri,

           f)       Para ve/veya para hükmündeki varlıklar arasında yapılan vadeli işlemler,

           g)      Ahlaka ve İslami değerlere aykırı yayıncılık,

           h)      İslami değerlerle bağdaşmayan eğlence, otelcilik vb. faaliyetler,

           i)        Çevreye ve canlılara büyük zararı olan faaliyetler,

           j)        İnsan fıtratını değiştirmeye yönelik biyolojik/genetik faaliyetler,

           k)      Sağlığa zararlı tütün ürünleri üretim ve ticareti.

      4)      Dördüncü aşamada ise, şirketlerin;

           a)      Standart madde 1.1’de belirtilen faaliyetlerden elde edilen gelirlerin toplam gelirler içindeki payının %5’i,

         b)  Finansal tablosunda yer alan faizli varlıkların, ortalama piyasa değeri veya toplam varlıklardan büyük olana oranının %33’ü, (Değerleme Dönemi sonu itibarıyla 20 günden az işlem gören şirketlere ilişkin oran hesaplanırken toplam varlıklar kullanılır.)

          c)    Finansal tablosunda yer alan faizli borçların ortalama piyasa değeri veya toplam varlıklardan büyük olana oranının %33’ü, (Değerleme Dönemi sonu itibarıyla 20 günden az işlem gören şirketlere ilişkin oran hesaplanırken toplam varlıklar kullanılır.)

           aşıp aşmadığına bakılır. Belirtilen oranları aşan şirket payları kapsam dışı bırakılır.

Şirketlerin, Bilgi Formlarında yer alan mali döneme ilişkin sorulara bağımsız veya sınırlı denetimden geçmiş en güncel finansal tablolarını esas alarak cevap vermeleri gerekmektedir. Bilgi Formlarına giriş yapmayan veya eksik giriş yapan şirketler ihtiyatlı yaklaşımla söz konusu kriterleri sağlamadığı varsayılarak kapsam dışı bırakılır. Esas sözleşmesinde Standart’a uygun faaliyet göstereceğini açıkça beyan eden şirketler ise endeks kapsamına uygun bir pazarda işlem görmeleri halinde ilave bir kritere bakılmadan endeks kapsamına dahil edilir. Halka arz izahnamesinde endeks seçim kriterlerini sağladığı belirtilen şirket payları işlem görmeye başladıkları tarihte endeks kapsamına dahil edilir.

Katılım endeksine uygun hisseler

Borsada İslami şartlara göre yatırım yapmak isteyen yatırımcılar katılım endeksi hisselerine oldukça dikkat ediyor. Peki buna uyan hisse senetlerini nasıl öğrenebiliriz. Bu liste devamlı güncellenmektedir, çünkü borsaya devamlı bazı şirketler dahil olmakta ve halka arz edilmektedir. bu nedenle Borsa İstanbulun sitesinden bu güncel liste devamlı takip edilebilir. En son güncel listede 253 şirket bulunmaktadır, bir bölümü örneğin aşağıdaki gibidir.

BIST KATILIM TÜM ENDEKSİNDE YER ALAN ŞİRKETLERİN LİSTESİ
Sıra No	Pay Kodu	Bülten Adı
1	AVOD	A.V.O.D GIDA VE TARIM
2	ACSEL	ACIPAYAM SELULOZ
3	ADESE	ADESE GAYRIMENKUL
4	AFYON	AFYON CIMENTO
5	AHGAZ	AHLATCI DOGALGAZ
6	AKCNS	AKCANSA
7	ATEKS	AKIN TEKSTIL
8	AKSGY	AKIS GMYO
9	AKMGY	AKMERKEZ GMYO
10	AKSA	AKSA
11	AKSEN	AKSA ENERJI
12	ALBRK	ALBARAKA TURK
13	ALCTL	ALCATEL LUCENT TELETAS
14	ALFAS	ALFA SOLAR ENERJI
15	ALKA	ALKIM KAGIT
16	ALKIM	ALKIM KIMYA
17	ANELE	ANEL ELEKTRIK
18	ARDYZ	ARD BILISIM TEKNOLOJILERI
19	ARENA	ARENA BILGISAYAR
20	ASELS	ASELSAN
21	ASGYO	ASCE GMYO
22	ASTOR	ASTOR ENERJI
23	ATAGY	ATA GMYO
24	ATAKP	ATAKEY PATATES
25	ATATP	ATP YAZILIM

Katılım endeksine uygun olan hisse senetlerinin güncel listesine borsa istanbulun şu sayfasından ulaşabilirsiniz;

Borsa İstanbul A.Ş. (borsaistanbul.com)