Nedir Bu EYT?

Son yılların en çok konuşulan konusu EYT. Özellikle gençlerin çok bilmediği ama 50 yaş üstünün çok yakından takip ettiği bir konu olan EYT neyin kısaltmasıdır. EYT demek; Emeklilikte Yaşa Takılanlar demektir.

Bilindiği gibi çalışan bir kişinin emekli olabilmesi için belirli şartları taşıması gerekir. Bu şartların hepsini tamamladıktan sonra emekli olabilir ve emekli maaşı alabilirler.

Emeklilik Şartları

1. Sigortalı olduktan sonra belli bir sürenin geçmesi,
2. Belli bir süre sigortalı olarak çalışıp prim ödemek,
3. Belli bir yaşa gelmek.

Bu şartların üçünü birden gerçekleştiren kişi emekli olabilir. Bunlardan biri tamamlanmamışsa emekli olup maaş alma hakkına sahip olmuyor. Malullük, engellilik gibi bazı istisnalar var tabi ki.

Her vatandaş E-devlet sistemine girerek arama yerine “çalışma hayatım” yazabilir ve çıkan sayfada bu şartların ne kadarının sağlandığını, kaç gün prim ödendiğini, sigortalılık süresini, kalan süreleri, hangi yaşta emekli olabileceğini ayrıntısı ile görebilir.

Örnek bir emeklilik bilgileri;

İşte burada yer alan 3. koşul yani belirli bir yaşa gelmek önemli. Eskiden bu yaş daha düşüktü fakat yeni kanunlarla bu yaş 60 yaşa kadar çıktı. Dolayısıyla kişiler 45 yaşında diğer iki koşulu doldursa bile emekli maaşını alabilmek için 15 sene bekleyip 60 yaşına gelmesi gerekecek.

EYT

Bu nedenle bu yaşın daha erkene çekilmesini isteyen yani emeklilikte yaşa takılan bir çok kişi var. Bunlara da kısaca EYT deniyor. Genel olarak EYT’li kişileri 9 Eylül 1999 öncesinde ilk kez sigortalı olarak çalışmaya başlamış, prim şartını ve yıl şartını tamamlamasına rağmen yaşa takıldığı için emekli olamamış sigortalılar oluşturuyor.

Bazı haber kaynaklarına göre, yaklaşık 19 milyon sigortalıdan, ortalama 5 milyonu EYT sorunu yaşıyor. EYT’lilerin yaş ortalaması 48-49 dolaylarında bulunuyor.

Yeni Kanun İle Emeklilik

1 Ekim 2008’de yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortaları ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile emeklilik yaşı kademeli olarak yükseltilmektedir. Prim ödeme gün sayısı SGK da 7200 güne, Bağ-Kur da ise 9000 güne çıkartıldı. Kanun yürürlüğe girdiğinde kadınlarda 58, erkeklerde 60 olan emeklilik yaşı kademeli olarak yükselmektedir. 2048 yılında ise kadın ve erkek sigortalı ayrımı yapılmadan 65 yaşa yükselecek.

EYT Formülleri

Bu durumda yaşanan sorunları düzeltmek adına bir takım EYT formülleri geliştirilmektedir. Milyonlarca memur, SGK’lı ve Bağ-Kur’lunun gözü kulağı EYT düzenlemesinde. Bu düzenlemeler için düşünülen formüllerin bazıları şöyle;

Emekli maaşının belli bir miktarının kesilerek daha erken emekli olma imkanı sağlanmakta. Bunlardan bazıları kısmi erken yaşlılık emekliliği, kesintili erken emeklilik, süre tamamlanması, bazı meslek grupları için yıpranma seçeneği gibi.

Kısmi emeklilikle 3.600 günü tamamlayan kadınların 50, erkeklerin de 55 yaşında emekliye ayrılması öngörülmektede.

Diğer bir formül ise; yaş koşullarının kademeli düşürülmesi. 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanlardan istenen yaş koşullunun kademeli olarak düşürülmesi planlanmakta.

Başka ve en çok istenen formül ise; prim gün şartını ve yıl şartını dolduranlarda yaş koşulunun aranmayarak emekli olabilmesi. Erkeklerde 9.000 gün, kadınlarda da 7.200 gün şartını yerine getirenlerde yaş koşulu aranmaksızın emekli olabilmeleri öngörülmektedir.