İzaha Davet Uygulaması Nedir?

Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı birimlerce uygulanan “izaha davet” son yıllarda sıklıkla başvurulan ve çok duyulan bir uygulamadır. Gelir idaresi başkanlığı yetkilileri tarafından izaha davet edilen kişiler/mükellefler bu uygulamanın ne olduğunu merak ediyor ve nasıl bir süreç işlendiğini bilmek istiyorlar. Bu nedenlede olacak ki GİB “İzaha Davet Uygulaması” için bir broşür hazırladı ve yayınladı.

Bu broşüre göre;

İzaha Davet Nedir

Bilgi, belge, bulgu ve verilerden hareketle yapılan analizler neticesinde tespit edilen konular kapsamında, vergi ziyaına neden olma ihtimali bulunan mükellefler hakında yetkili merciler tarafından yapılmış ön tespitlerle ilgili olarak aynı merciler tarafından mükelleften açıklama talep edilmesidir.

Gelir İdaresi tarafından yapılan tespitlere ilişkin olarak öncelikle kişilerden/mükelleflerden açıklama talep edilerek, olayların gerçek mahiyetinin tespitinde katkıda bulunması, vergiye gönülü uyumun artırılması ve uyuşmazlıkların azaltılması sağlayacak bir uygulamadır.

Örneğin; Bir kişinin banka hesabına her ay düzenli bir para giriş çıkışları olmuş ve bu durum yetkili makamlarca tespit edilmiştir. Bu para giriş çıkışlarının ticari bir faaliyetten kaynaklandığı düşünüldüğünde vergi kaçırmaktan bir takım suçlar ve cezalar ile karşı karşıya kalabilir. Bu durumda kişi izaha davet edilir ve bu para giriş çıkışlarının mahiyeti sorulur.

İzaha Davet Uygulamasının Sağlayacağı Faydalar

Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı birimler tarafından yapılan incelemeler sonucunda vergi ziyaına sebebiyet verildiği durumlarda ise belirli şartlar dahilinde indirimli ceza uygulanmak suretiyle kişileri/mükellefleri daha ağır müeyidelerden korumaktadır.

İncelemeler sonucunda vergi ziyaına sebebiyet vermediği anlaşılan mükelleflerin konuyla ilgili vergi incelemesine veya takdire sevk edilmesini önlemektedir.

Yapılan Ön Tespit Nedir

Ön tespit, vergi kanunlarının verdiği yetki kapsamında vergi incelemesi yapmaya ve/veya mükelleflerle ilgili bilgi toplamaya yetkili olan kişiler tarafından doğrudan veya dolaylı olarak elde edilen bilgi, bulgu veya verilerin Ön Tespit ve İzah Değerlendirme Komisyonuna iletilmesi sonucunda, yetkili komisyon tarafından verginin ziyaı uğramış olabileceği yönünde yapılan tespiti fade etmektedir.

İzaha Davet Edilen Kişiler Ne Yapmalıdır

İzaha Davet Uygulaması aslında bir takım ön araştırmadır ve mükelleflerden açıklama almak için yapılan bir uygulamadır. Bu nedenle mükellefler ilk önce İzaha davet için bir tebligat alırlar. Burada nerede ve kiminle görüşecekleri yazar.

Kendilerine izaha davet yazısı gönderilen kişiler/mükellefler, yazının tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde yazılı olarak veya ilgili komisyona sözlü olarak açıklamalarını yapabilirler.

Mükelefler yapacakları izahı, ivd.gib.gov.tr üzerinden giriş yaparak “İşlem Başlat” menüsünde bulunan “Vergi İşlemleri” başlığının altındaki “İzaha Davet İşlemleri” alanından elektronik olarak da yapabilirler.

İzaha davet uygulamasında 30 günlük izahta bulunma ve beyanname verme ve ödeme süreleri çok önemli olup, kendilerine izaha davet yazısı tebliğ edilen mükelleflerin indirimli ceza uygulamasından yararlanabilmeleri çin bu süreleri geçirmeden izahta bulunma, beyanname verme ve ödeme yapmaları gerekmektedir.

Yazının tebliğ edildiği tarihten başlayarak 30 uncu günün sonuna kadar izahta bulunabilirler yada izah yerine geçecek beyanname verebilirler.

İzaha Davette Sonuç

Süresinde yapılan izah, Ön tespit ve İzah Değerlendirme Komisyonu tarafından en geç 45 gün içerisinde değerlendirilerek sonuca bağlanır.

Yapılan izahın komisyonca kabul edilmesi yani vergi ziyaı olmadığının değerlendirilmesi durumunda, bu durum mükellefe bildirilir.

Yapılan izahın komisyonca yeterli bulunmaması halinde alınan karar mükellefe bildirilerek ön tespit tutanağındaki tutarın beyan edilerek ödenmesi gerektiği belirtilir. Bu bildirim üzerine mükellefin, kararın tebliğ tarihten itibaren 30 gün içerisinde hiç verilmemiş olan beyannamesini vermesi veya eksik yada hatalı beyanını düzeltmesi gerekmektedir.

İzahı kabul edilmeyen mükellefler tarafından ön tespitte belirtilen hususlara ilişkin olarak izaha davet kapsamında beyanname verilmesi ve beyan üzerine tahakkuk edecek vergilerinde ödemenin geciktiği her ay ve kesri için, 6183 sayılı Kanunun 51. maddesinde belirtilen nispete uygulanacak gecikme zammı oranındaki izah zammıyla aynı sürede ödenmesi şartıyla vergi ziyaı cezası, ziyaa uğratılan vergi üzerinden %20 oranında kesilecektir.

Gelir İdaresi Başkanlığının yayınladığı broşürün tamamının incelemek için bakabilirsiniz; https://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/beyannamerehberi/2022/izaha_davet_uygulamasi_brosuru.pdf